Επιδράσεις της οικονομικής κρίσης στη σχέση των δύο φύλων
Βλέπουμε στις μέρες μας, κυρίως στην ηλικία όπου παλιότερα ένα ζευγάρι θα συμβίωνε (μία σημαντική «εκπαίδευση για το ζευγάρι) ή θα παντρευόταν, ότι επικρατούν κατά βάση «επιφανειακές» σχέσεις, (με την έννοια του «βάθους» του ενδιαφέροντος για τον σύντροφο, το πόσο «μοιράζονται» θέματα ή προβλήματα που απασχολούν προσωπικά και τους δύο, ή «κρατούν μόνο για τον εαυτό τους» μέσα τους, ), οι οποίες όμως δεν «ικανοποιούν» ψυχικά το άτομο, όπως θα γινόταν σε μία «βαθύτερη» σχέση.
Η οικονομική κρίση έχει επιφέρει μία σημαντική κοινωνική επίδραση. Οι άνθρωποι, καθώς βρίσκονται υπό την πίεση στρεσογόνων παραγόντων, αποφεύγουν τη συναναστροφή ακόμη και με φίλους τους με «προβλήματα», καθώς «δεν αντέχουν» να ακούσουν τα
προβλήματα και άλλων, εκτός από τα δικά τους. Πρόκειται για μία «αυθόρμητη» αντίδραση του μυαλού, προκειμένου να αποφύγει την ψυχική φθορά, την «απώλεια» ψυχικού δυναμικού και την αρνητική συναισθηματική διάθεση.
Το μυαλό μας έχει την τάση να επιλέγει την «ευκολότερη» λύση, η οποία όμως μακροχρόνια δεν είναι η πιο «αποδοτική», από την σκοπιά της συναισθηματικής ικανοποίησης. Δεν είναι τυχαίο ότι αν τύχει ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας σε ένα φιλικό πρόσωπο, οι περισσότεροι άνθρωποι μειώνουν την συχνότητα της επαφής μαζί του. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι «κακοί» άνθρωποι. Αν τύχει όμως στο περιβάλλον τους και αναγκαστούν να εμπλακούν σε αυτό, η «τριβή» αυτή, τελικά τους κάνει πιο «δυνατούς ψυχικά». Γενικά αν δεν «αναγκαστούμε» να αντιμετωπίσουμε μια δύσκολη κατάσταση, τείνουμε να την αποφεύγουμε. Σήμερα λοιπόν, οι άνθρωποι έχουν απομονωθεί τόσο πολύ θεωρώντας ότι θα αντιμετωπίσουν καλύτερα τα προβλήματά τους μόνοι τους. Είναι όμως πια τόσα πολλά, που μόνο μέσα σε μία ομάδα μπορεί να αντλήσει ψυχική δύναμη ένας άνθρωπος. Και το ζευγάρι είναι μία «μικρή ομάδα». Λένε για παράδειγμα «πώς να κάνω σχέση τώρα αφού δεν έχω δουλειά», παραβλέποντας ότι ο σύντροφος είναι κοντά μας στις δύσκολες στιγμές, και ότι μπορεί να βελτιώσει σε σημαντικό βαθμό την ψυχική μας διάθεση. Βεβαίως αυτό συχνά πρέπει να «μάθουμε» στον σύντροφο πως να μας βελτιώνει κυρίως την διάθεση και να μας την «χαλάει» λιγότερο. Αυτό δυστυχώς πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι θα το βρουν «έτοιμο» σε έναν σύντροφο», ενώ στην ουσία του το «μαθαίνουμε» και μας το «μαθαίνει». Υπάρχει ένας φόβος ότι τα αρνητικά της «σοβαρής» σε συναισθηματική δέσμευση σχέσης, είναι περισσότερα από τα θετικά της.
Επικρατεί δηλαδή η «φοβισμένη» άποψη ότι θα «επιβαρυνθούν» πολύ περισσότερο εάν «φορτωθούν» τα προβλήματα ενός συντρόφου και υπάρχει μια απόσταση και απομόνωση του καθενός στα δικά του προβλήματα και ανησυχίες, αντί να υπάρχει επαφή και επικοινωνία. Έτσι πολλά άτομα από επιλογή βιώνουν την μοναξιά. «Μοναξιά» όμως μπορούμε να νιώθουμε ακόμη και μέσα σε μία επιφανειακή σχέση (ή σε μία σχέση που αφήσαμε να εξελιχθεί σε επιφανειακή), η οποία μπορεί να γίνει με το κριτήριο «να μην υπάρχουν οικονομικά προβλήματα», το οποίο μπορεί να προτιμάται από την ψυχική επαφή και επικοινωνία. Πολλές γυναίκες στην ηλικία γύρω των τριάντα σήμερα, μπορεί να προτιμούν μία σχέση για την οποία δεν ενδιαφέρονται τόσο συναισθηματικά, προκειμένου να μην «επιβαρυνθούν» με τα θέματα του συντρόφου, απλά οι δύο σύντροφοι έχουν κοινές εξόδους και σεξουαλική ζωή. Η έλλειψη ικανοποίησης από αυτού του είδους σχέση είναι συχνά εμφανής. Ένας σύντροφος τον οποίο δεν θέλουμε να τον δούμε όταν «ξυπνάμε» το πρωί, δεν μας λείπει μέσα στην διάρκεια της ημέρας πολύ, τι ψυχική ικανοποίηση να μας προσφέρει;
Εκτός αυτού υπάρχει και η έννοια του «να βρω τον/την τέλειο/τέλεια» με αποτέλεσμα αρκετές ή και αρκετοί, να μην προχωράνε σε μόνιμες σχέσεις μέχρι να βρούνε «έτοιμο» αυτό που νομίζουν ότι τους ταιριάζει. Ουσιαστικά όμως το «τέλειο» φτιάχνεται μέσα από την «γνωριμία» και «ταίριασμα» δύο εαυτών, δεν υπάρχει «έτοιμο» στην φύση. Είμαστε «συμβατοί» όχι με έναν και μοναδικό, αλλά με χίλιους πιθανούς συντρόφους, σίγουρα όχι με όλους. Το ταίριασμα γίνεται αφού ξεκινήσει η σχέση, η οποία ξεκινάει από μια έλξη που νιώθουμε για τον άλλον και στην συνέχεια γίνονται «αμοιβαία ταιριάσματα» των δύο προσωπικοτήτων. Η ποιότητα της επικοινωνίας που θα προκύψει, καθορίζει την μακροβιότητα μιας σχέσης, όταν οι χημικές ουσίες που εκκρίνονται όταν είμαστε ερωτευμένοι και το πάθος, αρχίσουν να «μειώνονται».
Πως νιώθει σήμερα ο άντρας με την οικονομική ισχυροποίηση της γυναίκας, η εργασία της γυναίκας επηρεάζει «αρνητικά» την σχέση του ζευγαριού;
Παραδοσιακά ο άντρας είχε τον μεγαλύτερο ρόλο όσον αφορά το εισόδημα, ενώ τώρα πια και η γυναίκα συμβάλλει σημαντικά στον οικονομικό τομέα. Είναι πια οικονομικά ισχυρή και εκπέμπει έναν δυναμισμό που έχει φοβίσει τον άντρα. Ειδικά σήμερα στην εποχή της οικονομικής κρίσης η μείωση της οικονομικής δύναμης του άντρα προκαλεί μια κοινωνική επίδραση στην σχέση των δυο φύλων. Η οικονομική του δύναμη μειώνεται «ανατρέποντας» τα μέχρι τώρα δεδομένα στους ρόλους πριν ή και μέσα σε μια σχέση. Έτσι, για παράδειγμα ένας οικονομικά αδύναμος πιθανόν έχει λιγότερο θάρρος να προσεγγίσει μια γυναίκα.
Η σύγχρονη γυναίκα πρέπει να ανταπεξέλθει καθημερινά στον ρόλο της μητέρας, της συζύγου, της νοικοκυράς και της εργαζόμενης. Εργάζεται πολλές ώρες και δεν μπορεί να αφιερώσει πολύ χρόνο στον σύντροφο της επειδή κουράζεται σωματικά και βεβαίως έτσι επηρεάζεται αρνητικά η συναισθηματική διάθεση και επόμενα και η σεξουαλική. Πρόκειται για έναν σημαντικό εχθρό της «σοβαρής» σχέσης μαζί με την ρουτίνα της καθημερινότητας. Ο άντρας έχοντας λιγότερους ρόλους μπορεί να αισθάνεται «παραμελημένος», καθώς η προσοχή της γυναίκας εστιάζεται κυρίως στο παιδί (αν υπάρχει),στην εργασία της και στην φροντίδα του σπιτιού, με αποτέλεσμα να αμελείται ο προσωπικός τους χρόνος, να είναι ελάχιστος, και να μην διασκεδάζουν μαζί. Η φθορά που επέρχεται έτσι είναι ισχυρότατη και το δυστυχές είναι ότι δεν συνειδητοποιείται, στο κυνήγι της επιβίωσης. Τελικά τα χρήματα που προκύπτουν από τις λίγες παραπάνω ώρες εργασίας αναρωτιέται κανείς αν μπορούν να «αντισταθμίσουν» το «τέλος» του ζευγαριού το οποίο συμβαίνει. Ο άνδρας, συχνά από «αδυναμία συναισθηματικής έκφρασης» λόγω ανατροφής σύμφωνα με κάποια πρότυπα, δεν εκφράζει την ανάγκη του αυτή στην γυναίκα. Αντιθέτως συνήθως απομονώνεται ή εκφράζεται πιο εύκολα σε φίλους του. Ένα ζευγάρι στο οποίο ο καθένας κρατά φόβους, σκέψεις, στον εαυτό του, σταδιακά κινδυνεύει από την αποξένωση. Το ζευγάρι μπορεί να φτάσει να μοιάζει με μία «εταιρεία» η οποία κάνει απλά λογιστική στα έσοδα και τα έξοδα της.
Πως επηρεάζει η οικονομική κρίση την σχέση των δύο φύλων;
Το ζευγάρι σήμερα δοκιμάζεται από την οικονομική κρίση. Αρχίζει αναγκαστικά να κάνει κάποιες οικονομίες ή περιορίζει κάποια έξοδα και παραμένει πολλές ώρες στο σπίτι. Το αποτέλεσμα είναι η σχέση να φθείρεται καθημερινά από την ρουτίνα και καμιά φορά και γκρίνια, που προκαλείται από το οικονομικό πρόβλημα. Το ζευγάρι πρέπει να βρει κάποιες τεχνικές ώστε να προστατευτεί από την ψυχική φθορά της ρουτίνας για παράδειγμα, επιβάλλεται να εξοικονομήσει κάποια χρήματα απλά για ένα καφέ, ένα ποτό, ακόμη και αν χρειάζεται να αναβάλλει κάποιο έξοδο. Πίσω από αυτή την φαινομενικά απλή «κίνηση», «κρύβεται» κάτι σημαντικότερο. Δείχνουμε στον σύντροφό μας ότι δεν τον έχουμε «δεδομένο», και το σημαντικότερο όλων, δεν κάνουμε μόνο δυσάρεστα πράγματα μαζί του όπως το να υπολογίζουμε την πληρωμή λογαριασμών, τα οποία φέρνουν μία τεράστια φθορά στην σχέση.
Ένα άλλο πρόβλημα της οικονομικής κρίσης είναι η ανεργία. Η κοινωνία μας έχει περάσει λανθασμένα το μήνυμα ότι η εργασία σχετίζεται με την αξία του ατόμου, δηλαδή αν δεν δουλεύεις δεν αξίζεις. Σήμερα το άτομο ντρέπεται που είναι άνεργο, ακόμη και αν έχει χρήματα. Νιώθει ότι δεν προσφέρει στην οικογένεια και βιώνει άγχος και μελαγχολία. Ό άντρας που χάνει την δουλειά του ή που μειώνεται το εισόδημα του, νιώθει μειονεκτικά απέναντι στην γυναίκα γιατί έχει βασίσει την αυτοπεποίθησή του στην δουλειά του. Έχει τεράστια σημασία η στήριξη της γυναίκας στον σύντροφό της, καθώς και η ίδια δεν έχει ξαναβιώσει στην εποχή μας τους άνδρες σε τέτοια ψυχολογική πίεση. Στο φλερτ, ο άνεργος άνδρας μπορεί να νιώθει αποκομμένος από το κοινωνικό σύνολο, να «φοβάται» την γυναίκα επειδή δεν είναι οικονομικά ισχυρός, ακόμη και να αποφεύγει να φλερτάρει για να μην βιώσει την απόρριψη, εξαιτίας της οικονομικής του κατάστασης.
Με ποια κριτήρια γίνεται η επιλογή του συντρόφου;
Η επιλογή του συντρόφου είναι κυρίως θέμα της γυναίκας, μιας και είναι αυτή που θα διαλέξει από τα υποψήφιους «κυνηγούς-θηράματα» κάποιον συγκεκριμένο, και από αυτή κρίνεται το αν θα τον αφήσει να «προχωρήσει» ή όχι. Η φύση έχει δώσει κάποια γενετική προδιάθεση με σκοπό την διαιώνιση του είδους. Ο άντρας από την φύση του έλκεται από μια γυναίκα, αρχικά, από τα εξωτερικά της χαρακτηριστικά, όπως οι καμπύλες, οι οποίες δίνουν το μήνυμα στον αντρικό εγκέφαλο ότι η συγκεκριμένη γυναίκα είναι αναπαραγωγικά ώριμη. Βεβαίως μια έλξη μπορεί να προκύψει και από την ψυχική επαφή, την γοητεία ή τον λόγο, πχ λόγω συνύπαρξης σε επαγγελματικό χώρο . Η γυναίκα , καθώς φέρνει στο κόσμο παιδιά, η φύση την έχει προικίσει να έχει ως πρωτεύων κριτήριο την προστασία των «μελλοντικών» παιδιών της.
Τι προτείνετε σε μια γυναίκα ώστε να «ξαναγεννηθεί» το φλερτ μεταξύ των δύο φύλων;
Καταρχήν, έχει μειωθεί το φλερτ των δύο φύλων, κυρίως λόγω του «φόβου» που δείχνει να νιώθει το ανδρικό φύλο στις ηλικίες γύρω των τριάντα και κάτι. Η γυναίκα πρέπει να πάρει τα ηνία στο φλερτ και να δείξει στον άντρα ότι την ελκύει. Δεν πρέπει να ντραπεί να «ζητήσει τον αναπτήρα» από έναν άντρα, με αυτό τον τρόπο δίνει την αφορμή για κουβέντα και δημιουργείται η δυνατότητα μιας γνωριμίας. Στην Ελλάδα η γυναίκα φοβάται να κάνει ένα πιο «έντονο» πρώτο βήμα γιατί τυραννιέται από το σύνδρομο μην «φανεί εύκολη». Στην χώρα μας τα δύο φύλα λειτουργούν πιο παραδοσιακά. Η γυναίκα προσποιείται ότι δεν είναι έμπειρη σεξουαλικά και ότι είναι «άβγαλτη» για να ικανοποιήσει έτσι τον άντρα. Αυτό ουσιαστικά είναι ένα παιχνίδι που «παίζεται». Η γυναίκα δεν πρέπει να νιώθει ντροπή που γίνεται πιο διεκδικητική, γιατί αυτό στα μάτια του σωστού άντρα δεν θα την μειώσει. Πιστεύω ότι θα πάμε αναπόφευκτα σε αυτό, γιατί οι γυναίκες είναι απογοητευμένες και νιώθουν άβολα με τον «δισταγμό» των αντρών.
Το διαδίκτυο αποτελεί έναν σύγχρονο τρόπο επικοινωνίας, ποια είναι η γνώμη σας;
Πριν ακόμη η οικονομική κρίση να ενταθεί, το διαδικτυακό φλερτ «διευκόλυνε» τους ανθρώπους να φλερτάρουν χωρίς καν να βγαίνουν έξω από το σπίτι τους. Σήμερα, λόγω της οικονομικής δυσχέρειας τα δύο φύλα έχουν μειώσει τις εξόδους τους και δίνεται ακόμη μικρότερη ευκαιρία για φλερτ με πραγματική ανθρώπινη επαφή. Εδώ έρχεται να καλύψει αυτό το κενό το διαδίκτυο, το οποίο όμως αποτελεί ένα επίπεδο μέσο. Από την μία διευκολύνει την επικοινωνία ακόμη και με «αγνώστους», από την άλλη όμως, όταν «μιλάμε γραπτά» με τόσους πολλούς, «ξεχνάμε» ότι πίσω από ένα εικονίδιο στον υπολογιστή, υπάρχει ένας άνθρωπος. Πόσο μάλλον όταν η επικοινωνία αυτή γίνεται με χίλιους «ηλεκτρονικούς» ανθρώπους. Οι άνθρωποι νομίζουν ότι ο γραπτός λόγος αποτελεί επικοινωνία. Ο άνθρωπος όμως μόνο όταν βρίσκεται ανάμεσα σε κόσμο, όπου υπάρχει ο προφορικός λόγος βιώνει πραγματικά την ανθρώπινη επαφή και την ανάλογη ψυχική ικανοποίηση. Οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης «ισοπεδώνουν» το φλερτ και ενισχύουν την απομόνωση. Τώρα πλέον βρισκόμαστε σε μία νέα φάση, όπου οι άνθρωποι διατηρούν «κλειδωμένα» τα ηλεκτρονικά προφίλ τους, διατηρώντας έναν μικρό κύκλο γνωστών και μόνο. Επομένως ακόμη και αυτή η «χρησιμότητα» που είχαν φέρει στην γνωριμία με έναν άγνωστο, τείνει να μειωθεί.. Τα άτομα λόγω οικονομίας μένουν κλεισμένα στους τέσσερις τοίχους, μπροστά σ’ ένα κουτί πληκτρολογώντας και όχι μιλώντας. Το άτομο κάνει μια επιλογή χωρίς να το καταλάβει, έχει διευκολυνθεί από την ύπαρξη ενός τεχνητού μέσου και διαλέγει ασυνείδητα την «εύκολη λύση», δηλαδή να μείνει στο σπίτι από το να βγει με φίλους. Το πρόβλημα μεγεθύνεται σε άτομα πιο επιρρεπή π.χ με φοβίες και άγχος, όπου θα «κολλήσουν» περισσότερο στο διαδίκτυο και δεν θα μπουν στην διαδικασία να επισκεφτούν έναν ειδικό.
Θα προτείνατε σε άτομα που επιθυμούν έναν σύντροφο να τον αναζητήσουν σε ιστοσελίδες γνωριμιών;
Είναι προτιμότερο να προσπαθήσουν να αυξήσουν τον κύκλο των γνωριμιών τους στην «πραγματική ζωή». Αν αυτό είναι δύσκολο, αξίζει να το συζητήσουν με έναν ψυχολόγο «τι τους δυσκολεύει» στην πραγματική ζωή, χωρίς να θεωρούν ότι αυτό σημαίνει ότι έχουν κάποιο «πρόβλημα» το οποίο δεν λύνεται. Σε πολλές περιπτώσεις ανθρώπων, συνήθως υπάρχουν άλλα θέματα που τους εμποδίζουν να κάνουν μία γνωριμία π.χ έλλειψη θάρρους, άγχος, ντροπή, μικρός κοινωνικός κύκλος, πολλές ώρες εργασίας,. Επίσης πολλοί άνθρωποι αντί να διερευνήσουν και να ξεπεράσουν τα θέματα αυτά με την καθοδήγηση ενός ειδικού, ασυνείδητα επιλέγουν την εύκολη λύση του διαδικτύου. Έτσι, χωρίς να το γνωρίζουν, μπορεί να» βλάψουν» τον εαυτό τους, καθώς δεν αντιμετωπίσουν ουσιαστικά το θέμα, αλλά «χρησιμοποιούν» ως «ψυχολόγο» (έναν άνθρωπο μη ειδικό), το άτομο με το οποίο μιλούν μέσω διαδικτύου. Όταν δεν νιώθουμε «καλά» όσον αφορά την ψυχική μας διάθεση, και μας απασχολεί κάτι, «αξίζει» να το διερευνήσουμε και να μην πηγαίνουμε κατευθείαν στην πιο εύκολη λύση, όπως την «παρηγοριά επικοινωνίας» από το διαδίκτυο. Οι άνθρωποι όπως είπαμε «ξεχνούν» λόγω του μέσου, χωρίς να φταίνε, ότι μιλούν με ανθρώπους, και συμπεριφέρονται πιο «ψυχρά». Πολλοί άνθρωποι «δένονται» συναισθηματικά με έναν άγνωστο, καθώς είναι ανθρώπινο να «επενδύσουμε» συναισθηματικά με κάποιον που επικοινωνούμε. Βεβαίως η επικοινωνία αυτή επιφέρει μία «εξιδανίκευση» του ατόμου με το οποίο «μιλάμε», καθώς «δενόμαστε» σε έναν βαθμό με αυτό που εμείς ουσιαστικά «έχουμε ανάγκη», αυτό που προβάλλουμε και «θέλουμε να δούμε» στον άλλον, «παραβλέποντας» ασυνείδητα κάποια αρνητικά σημάδια, τα οποία το μυαλό μας «δεν θέλει να δει», όπως μπορεί να συμβεί (σε μικρότερο βαθμό όμως) στην πραγματική ανθρώπινη επαφή. Όχι ότι αυτό δεν συμβαίνει, σε μικρότερο βαθμό στην πραγματική ζωή. Προβάλλουμε δηλαδή στο άλλο άτομο, ειδικά όταν είμαστε ερωτευμένοι, αυτό που εμείς θέλουμε να «δούμε». Πχ ότι ένας άνδρας είναι στοργικός, ενώ το συγκεκριμένο άτομο δεν είναι. Αυτό μπορεί να απογοητεύσει πολύ έναν άνθρωπο, ακόμη και μέσω διαδικτύου.
Δεν είναι παράξενο λοιπόν ότι μπορεί να νιώσει ο κάθε άνθρωπος ακόμη και μελαγχολική διάθεση, έντονο άγχος κλπ, λόγω της «έκβασης» μιας διαδικτυακής γνωριμίας αλλά και λόγω της συνήθειας αυτού του τρόπου επικοινωνίας. Σε τέτοιες περιπτώσεις το διαδίκτυο μπορεί να «επιβαρύνει» την ψυχική μας διάθεση και είναι χρήσιμο να μιλήσει ο άνθρωπος που παρατηρεί κάτι τέτοιο με έναν ειδικό, χωρίς να θεωρεί προς θεού ότι ο εαυτός του «νοσεί ψυχικά».
======================================================
Τον τελευταίο καιρό ζούμε όλοι μας στον πυρετό της οικονομικής κρίσης. Βομβαρδιζόμαστε καθημερινά από νέα μέτρα για μειώσεις μισθών και αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων, τα ποσοστά ανεργίας πολλαπλασιάζονται, υποβόσκει ο κίνδυνος χρεωκοπίας και το πορτοφόλι μας αδειάζει. Πρόσφατες έρευνες όμως αποκαλύπτουν ότι η οικονομική κρίση βλάπτει σοβαρά, όχι μόνο το πορτοφόλι μας, αλλά και την ψυχική μας υγεία.
Έρευνα που πραγματοποίησε το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης δείχνει ότι η οικονομική κρίση συνδέεται με σημαντική αύξηση των ψυχικών διαταραχών και του αλκοολισμού.
Ιστορικά άλλωστε αποδεικνύεται ότι σε περιόδους πτωτικής οικονομίας, παρουσιάζεται έξαρση σε παθολογικά νοσήματα (π.χ. καρδιοπάθειες), ψυχικές διαταραχές (π.χ. καταθλίψεις, απόπειρες αυτοκτονίας, αγχώδεις διαταραχές) αλλά και σωματοποιημένες ασθένειες (π.χ. πονοκέφαλοι, έλκος).
Πώς όμως εξηγείται αυτό;
Ένας από τους παράγοντες που συμβάλλουν στην ψυχική μας υγεία είναι το αίσθημα ασφάλειας. Σε περιόδους οικονομικής κρίσης, αυτή η αίσθηση ασφάλειας χάνεται. Όλα αλλάζουν και είναι ρευστά. Οι άνθρωποι δυσκολεύονται να διαχειριστούν αυτές τις αλλαγές και νιώθουν ότι χάνουν τον έλεγχο.
Ένας από τους παράγοντες που συμβάλλουν στην ψυχική μας υγεία είναι το αίσθημα ασφάλειας. Σε περιόδους οικονομικής κρίσης, αυτή η αίσθηση ασφάλειας χάνεται. Όλα αλλάζουν και είναι ρευστά. Οι άνθρωποι δυσκολεύονται να διαχειριστούν αυτές τις αλλαγές και νιώθουν ότι χάνουν τον έλεγχο.
Τα συναισθήματα που κυριαρχούν είναι άγχος, φόβος, ανασφάλεια, ανησυχία, νευρικότητα, θυμός, αποδιοργάνωση. Το παρατεταμένο (χρόνιο) άγχος μειώνει τις άμυνες του οργανισμού μας, καθιστώντας μας πιο ευάλωτους σε κάθε είδους ασθένεια (σωματική και ψυχική), ενώ ταυτόχρονα μας οδηγεί βαθμιαία σε μια παθητική κατάσταση απόσυρσης («δεν μπορώ να κάνω τίποτα για να αντιδράσω»). Οι συνέπειες πολλές. Αμφισβήτηση της αυτοαποτελεσματικότητας, απομόνωση, διατάραξη των κοινωνικών και οικογενειακών σχέσεων και τελικά αύξηση στην συνταγογράφηση ψυχοφαρμάκων.
Και πώς άλλωστε να μην πληγεί, εν μέσω οικονομικής κρίσης, η αυτοεκτίμηση και το αίσθημα αυτοαποτελεσματικότητάς μας, όταν έχουμε γαλουχηθεί σε μια κοινωνία με κύριο motto το «Καταναλώνω άρα Υπάρχω»;
Και πώς άλλωστε να μην πληγεί, εν μέσω οικονομικής κρίσης, η αυτοεκτίμηση και το αίσθημα αυτοαποτελεσματικότητάς μας, όταν έχουμε γαλουχηθεί σε μια κοινωνία με κύριο motto το «Καταναλώνω άρα Υπάρχω»;
Τα νέα οικονομικά δεδομένα οδηγούν στην κατάρρευση ενός ολόκληρου συστήματος, με το οποίο μπορούσες μέχρι τώρα να διαχειριστείς τα αρνητικά σου συναισθήματα (και τελικά να υπάρξεις) μέσω του καταναλωτισμού. Τώρα που η δυνατότητα του «shopping therapy» περιορίζεται σημαντικά, καλούμαστε περισσότερο επιτακτικά να έρθουμε αντιμέτωποι με την εσωτερική μας πραγματικότητα· έργο δύσκολο και πολλές φορές επώδυνο, καθώς έχουμε μάθει να αυτοπροσδιοριζόμαστε (αλλά και να προσδιορίζουμε τους άλλους) με βάση το «τι έχουμε» και όχι το «τι είμαστε».
Θέτοντας βέβαια το χρήμα στη ρεαλιστική του διάσταση, σαφώς αποτελεί το εισιτήριο μας στην υγεία, την παιδεία, την ψυχαγωγία και πολλές άλλες εκφάνσεις της ζωής μας. Μπορεί τα χρήματα να μην αγοράζουν την ευτυχία, συμβάλλουν όμως σε μεγάλο βαθμό στην ψυχική μας ηρεμία.
Θέτοντας βέβαια το χρήμα στη ρεαλιστική του διάσταση, σαφώς αποτελεί το εισιτήριο μας στην υγεία, την παιδεία, την ψυχαγωγία και πολλές άλλες εκφάνσεις της ζωής μας. Μπορεί τα χρήματα να μην αγοράζουν την ευτυχία, συμβάλλουν όμως σε μεγάλο βαθμό στην ψυχική μας ηρεμία.
Παρόλα αυτά, αν η συνθήκη (οικονομική κρίση) δεν αλλάζει, χρειάζεται να βρούμε τρόπους να είμαστε καλά, υγιείς και ισορροπημένοι μέσα σ’ αυτή. Χρειάζεται να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας, σκεφτόμενοι αισιόδοξα και αντικαθιστώντας τον αρνητικό τρόπο σκέψης με έναν περισσότερο ρεαλιστικό. Και δεν μιλάμε για θεωρητική ωραιοποίηση της κατάστασης, αλλά για ανεύρεση πρακτικών λύσεων.
Όταν εστιάζουμε στη λύση πρακτικών προβλημάτων, εντοπίζοντας τις πραγματικές μας ανάγκες και παίρνοντας τα μέτρα μας, αυξάνουμε την αίσθηση ελέγχου.
Αντίθετα, η καταστροφολογία, ο εκ των προτέρων πανικός και η κατασκευή και καλλιέργεια σεναρίων μας αποπροσανατολίζουν από τον εποικοδομητικό σχεδιασμό και τελικά από την επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε. Χρειάζεται δηλαδή να επιβάλλουμε τη λογική σκέψη στη συναισθηματική αντίδραση του άγχους και όχι να «αρρωσταίνουμε» εκ των προτέρων για κάτι που δεν είναι βέβαιο ότι θα συμβεί. Ενδεικτική για τις συνέπειες του «εκ των προτέρων πανικού» είναι μια έρευνα που αποκαλύπτει σε ορισμένες περιπτώσεις πιο έντονα συμπτώματα κατάθλιψης σε υπαλλήλους που ζούσαν υπό την απειλή της απόλυσης, παρά σε όσους πραγματικά απολύθηκαν!
Η οικονομική κρίση λοιπόν μπορεί να είναι λόγος για απελπισία, κατάθλιψη, απομόνωση, γκρίνια, απαισιοδοξία (και σίγουρα μπορεί να προκαλέσει όλα αυτά τα συμπτώματα), μπορεί όμως να είναι και μια ευκαιρία για προσωπική αυτοεξέταση και συνολική αναθεώρηση. Μοιάζει η στιγμή να είναι ιδανική για να επανεξετάσουμε το σύστημα αξιών μας, βάση του οποίου αξιολογούσαμε μέχρι σήμερα τον εαυτό μας και το περιβάλλον μας. Αυτό που τελικά καταφέραμε με το υπάρχον σύστημα αξιών είναι να γεμίσουμε κατάθλιψη τα σπίτια μας δουλεύοντας ατελείωτες ώρες, σε ένα αέναο κυνήγι απόκτησης υλικών αγαθών που ποτέ δεν είναι αρκετά.
Η οικονομική κρίση λοιπόν μπορεί να είναι λόγος για απελπισία, κατάθλιψη, απομόνωση, γκρίνια, απαισιοδοξία (και σίγουρα μπορεί να προκαλέσει όλα αυτά τα συμπτώματα), μπορεί όμως να είναι και μια ευκαιρία για προσωπική αυτοεξέταση και συνολική αναθεώρηση. Μοιάζει η στιγμή να είναι ιδανική για να επανεξετάσουμε το σύστημα αξιών μας, βάση του οποίου αξιολογούσαμε μέχρι σήμερα τον εαυτό μας και το περιβάλλον μας. Αυτό που τελικά καταφέραμε με το υπάρχον σύστημα αξιών είναι να γεμίσουμε κατάθλιψη τα σπίτια μας δουλεύοντας ατελείωτες ώρες, σε ένα αέναο κυνήγι απόκτησης υλικών αγαθών που ποτέ δεν είναι αρκετά.
Οι νέοι μαθαίνουν ότι το χρήμα ανοίγει τις κλειστές πόρτες· κατηγοριοποιούμε τους ανθρώπους βάση του χρήματος, η φιλία γίνεται δημόσιες σχέσεις. Ίσως είναι καιρός λοιπόν, και με αφορμή την οικονομική αυτή κρίση, να ξεχάσουμε τους παλιούς όρους κοινωνικής αναγνώρισης, χρήμα και εξουσία (ακριβά αυτοκίνητα, πολυτελή σπίτια, μοδάτα ρούχα) και να εξαρτήσουμε την αυτοπεποίθησή μας σε άλλες αξίες. Στις εσωτερικές μας κατακτήσεις, την πνευματική καλλιέργεια, την ηθική, τους φίλους, την οικογένεια, τον εσωτερικό κόσμο.
Πώς όμως μπορούμε να είμαστε καλά μέσα σ’ αυτό το διάχυτο κλίμα κατήφειας, μιζέριας και απαισιοδοξίας που επικρατεί; Η λύση φαίνεται να είναι η επιστροφή στις ανθρώπινες σχέσεις. Ας ακούσουμε τον συνάνθρωπό μας. Ας συγκεντρωθούμε με φίλους. Ας μιλήσουμε και ας ανοιχτούμε ο ένας στον άλλο. Οι φίλοι είναι ευεργετικοί για την ψυχική μας υγεία. Μας βοηθούν να μειώσουμε τα επίπεδα άγχους, απλά προσφέροντάς μας μια εγκάρδια συνομιλία. Η ζωή δεν έχει μόνο υλικά πράγματα.
Πώς όμως μπορούμε να είμαστε καλά μέσα σ’ αυτό το διάχυτο κλίμα κατήφειας, μιζέριας και απαισιοδοξίας που επικρατεί; Η λύση φαίνεται να είναι η επιστροφή στις ανθρώπινες σχέσεις. Ας ακούσουμε τον συνάνθρωπό μας. Ας συγκεντρωθούμε με φίλους. Ας μιλήσουμε και ας ανοιχτούμε ο ένας στον άλλο. Οι φίλοι είναι ευεργετικοί για την ψυχική μας υγεία. Μας βοηθούν να μειώσουμε τα επίπεδα άγχους, απλά προσφέροντάς μας μια εγκάρδια συνομιλία. Η ζωή δεν έχει μόνο υλικά πράγματα.
Ας επενδύσουμε σε αυτά που μας γεμίζουν και μας ευχαριστούν. Ακόμη κι αν δεν έχουμε αρκετά χρήματα για να βγούμε έξω, μπορούμε να προσκαλέσουμε κόσμο στο σπίτι, να μαγειρέψουμε ή να πιούμε ένα κρασί. Έτσι ίσως έρθουμε και πιο κοντά απ’ ότι σε ένα μέρος με δυνατή μουσική, όπου είναι δύσκολο ακόμα και να μιλήσουμε, πόσο μάλλον να επικοινωνήσουμε ουσιαστικά.
Μπορούμε να διαβάσουμε ένα βιβλίο.
Να ανακαλύψουμε λίγο παραπάνω τη φύση, να περπατήσουμε, να χρησιμοποιήσουμε το ποδήλατο αντί για το αυτοκίνητο.
Ας επαναπροσδιορίσουμε τους στόχους μας από ατομικά ωφελιμιστικούς σε συλλογικά στραμμένους. Η συμμετοχή σε συλλογικές δράσεις και εθελοντικές δραστηριότητες μειώνει τα συναισθήματα φόβου και άγχους και αυξάνει την αίσθηση ελέγχου και συντροφικότητας.
Ας συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε όλοι ταξιδιώτες στο ίδιο καράβι και έχουμε ανάγκη από αλληλοβοήθεια. Το να ενδιαφερθούμε για τον διπλανό μας, για την επόμενη γενιά, μπορεί να μας προσφέρει ανακούφιση, όχι στην τσέπη αλλά στην ψυχή, κάτι που η μέχρι πρότινος οικονομική μας ευμάρεια δεν κατάφερε να μας προσφέρει. Η κρίση είναι μια ευκαιρία για εσωτερικές και κοινωνικές αλλαγές. Ας την εκμεταλλευτούμε θετικά!
Ειρήνη Κορδερά Ψυχολόγος Υγείας (MSc) / Παιδοψυχολόγος (MSc)
Γραφείο: Ιερισσός Χαλκιδικής, Αγίου Νικολάου 13 (πλησίον Εθνικής Τράπεζας)
Τηλ. 6978 183 245
======================================================
Οικονομική κρίση και ανθρώπινες σχέσεις
Από τον Θάνο Ασκητή
Το ευρώ του 2002 έφερε χαρά και αισιοδοξία στη χώρα μας και στην τσέπη μας που περήφανα ενώθηκε με τις τσέπες των άλλων Ευρωπαίων. Το ευρώ του 2010 φέρνει φτώχεια, ακρίβεια, φόβο και ανασφάλεια για την εικόνα της χώρας, αλλά και για τη ζωή του καθενός από εμάς...
Η Ελλάδα της ευημερίας, του πλούτου και της άνεσης, κάνοντας ταμείο, συνειδητοποιεί, ή τουλάχιστον μαθαίνει ο πολίτης της, πως χρωστάει 350 δισ. ευρώ σε όλους αυτούς που φρόντιζαν να περνάμε καλά με δανεικά αλλά όχι και αγύριστα!
Τον τελευταίο χρόνο μάλιστα, όλοι μας αναρωτιόμαστε για το χάλι μας, ψάχνουμε να βρούμε τους ενόχους και ασφαλώς πιστεύουμε ότι δεν φταίμε εμείς για το κατάντημά μας.
Η ψυχολογία μας έπεσε κατακόρυφα, τα λεφτά μας αρχίσαμε να τα μετράμε περισσότερο, ενώ η ακρίβεια καλά κρατεί σε όλα τα επίπεδα της ζωής μας, από το καλάθι της νοικοκυράς μέχρι το περίπτερο της γειτονιάς.
Δεν είναι καθόλου συμπτωματικό το η κατήφεια και η απαισιοδοξία κυοφορούν σενάρια φόβου ή τρόμου για την επικείμενη πτώχευση, την κοινωνική εξέγερση και την πλήρη εξαθλίωση της ζωής μας.
Ο μεγάλος εραστής της ζωής μας είναι το ΔΝΤ και όλοι αυτοί οι «σοφοί» που έρχονται και φεύγουν αφήνοντας πίσω τους ελπίδες ή συντρίμμια. Το μνημόνιο είναι ίσως το πιο δημοφιλές μήνυμά μας, αφού απ’ αυτό εξαρτάται το πώς θα ξυπνήσουμε το πρωί και πώς θα κοιμηθούμε το βράδυ. Τα οικονομικά μέτρα είναι ο εφιάλτης που τρίζει τα δόντια του, ανάλογα με το εάν χόρτασε απ’ αυτά που μας ρουφάει ή θα χρειαστεί περισσότερο ανθρώπινο πόνο και συμπίεση της αξιοπρέπειας εκείνου ή εκείνων που πρέπει να πληρώσουν το «μάρμαρο».
Οι πολιτικοί ξιφουλκούν στην προσπάθεια διάσωσης της χώρας. Κάποιοι προσδοκούν τη δικαίωση και κάποιοι άλλοι προσδοκούν να κερδίσουν την εξουσία με ανέξοδες υποσχέσεις. Χωρίς αμφιβολία, η προσπάθεια υπάρχει και η αγωνία εκφράζεται με πολλούς τρόπους να αποφύγουμε τα χειρότερα...
Για τα καλύτερα ελπίζουμε .. Νοσταλγούμε το παρελθόν στην ψευδοεφορία, στον ευκαιριασμό από τη διαφθορά, προσφιλές σπορ στην ελληνική πραγματικότητα, απόρροια του χρηματιστηριακού παραδείσου μέχρι την κόλαση του οικονομικού αφανισμού και της αυτοκτονίας που μας έφερε...
Πολλοί λένε «το πάρτι τελείωσε, τα φώτα σβήσανε, πάμε να κοιμηθούμε ευχαριστημένοι». Όλοι μας όμως σίγουρα αναρωτιόμαστε: «Ποια είναι η επόμενη μέρα για μας, τα παιδιά μας, το αύριο αυτής της χώρας;». Φταίμε όλοι μας γι’ αυτό; Πρέπει να τιμωρηθούν αυτοί που τα έφαγαν; Όλοι θα λέγαμε «ναι». Άλλωστε το «σύνδρομο της αρένας» χαρακτηρίζει την ανθρώπινη φύση, το «να δικάζω» εκείνον που φταίει σήμερα και αύριο να δικάζουν οι υπόλοιποι εμένα...
Έχουμε τη δύναμη να σώσουμε αυτήν τη χώρα; Έχουμε βάλει μυαλό βλέποντας τα λάθη του παρελθόντος; Μπορούμε να μην καταδικάσουμε τους νέους μας στη φυλακή της ανεργίας και της ανέχειας; Μπορεί ο Νεοέλληνας να αγαπάει τη χώρα που τον γέννησε, να γίνει πιο υπεύθυνος και νόμιμος, μη βλέποντας μόνο το «μικρό του βασίλειο»;
Δεν ξέρω πόσο θα κρατήσει η οικονομική κρίση, που άλλωστε δεν είναι μόνο ελληνική. Αυτό που ίσως νιώθω αισιόδοξα να γράψω σ’ αυτό το άρθρο μου, είναι ότι κάθε κρίση μπορεί να φέρει την κάθαρση – κάθε συνειδητοποίηση της κατρακύλας μπορεί να τη σταματήσει. Το κυνήγι του πλούτου και της ματαιοδοξίας μιας ύλης που τελειωμό δεν έχει, σίγουρα τώρα μας οδηγεί γυμνούς σε μια πολύ μεγάλη αλήθεια: την ανθρώπινη αξία.
Η γενιά που εγώ γεννήθηκα πάλεψε μέσα από τα χαλάσματα της κατοχής και του εμφύλιου σπαραγμού. Η φτώχεια και η πείνα μας θέριεψαν, μας έκαναν αχόρταγους, αδηφάγους, υλιστές μπροστά σε μια κοινωνία του δήθεν, του επίπλαστου και της επίφασης. Χάσαμε τις ανθρώπινες σχέσεις μας, χτίσαμε τη γη μας με σπίτια που πιστέψαμε ότι είναι το αποκούμπι του μόχθου μας, αποτέλεσμα των βιωμάτων μιας φτωχής, γκρεμισμένης Ελλάδας, προσπαθήσαμε να κερδίσουμε περισσότερα κυνηγώντας τον καταναλωτισμό και τη συσσώρευση πλούτου ως επίδειξη και επιτυχία.
Γεμίσαμε κατάθλιψη τα άδεια σπίτια μας εργαζόμενοι αμέτρητες ώρες καθημερινά και οργανώσαμε απρόσωπες αστικές, φοβικές κοινωνίες. Στα παιδιά μας δείξαμε τον δρόμο του χρήματος ως αξίας και μηδενίσαμε τα οράματά τους και το δικαίωμα της άμιλλας. Οι νέοι μας μάθανε ότι το χρήμα ανοίγει τις κλειστές πόρτες, ενώ βίωσαν τη δική τους ζωή βολεμένοι στον δικό μας αγώνα, που τους πρόσφερε ύλη και αγαθά, αγοράζοντας όμως το συναισθηματικό κενό και την έλλειψη ψυχικής στήριξης και αγάπης προς αυτούς.
Φτιάξαμε ταξικές συνειδήσεις και κατηγοριοποιήσαμε τους ανθρώπους βάσει του χρήματος και της δόξας που εγγυήθηκε η παρουσία του «ισχυρού φίλου», αποτέλεσμα του πολιτικού συστήματος που μας ανέθρεψε.
Η φιλία έγινε «δημόσιες σχέσεις» ζητώντας όλο και περισσότερο το βόλεμα, τον ευκαιριασμό, τον εύκολο πλουτισμό μιας συναλλαγής που η μίζα ήταν η βασική μητέρα της διαφθοράς. Το κράτος δεν ήταν ο στόχος μας – που ουσιαστικά δεν μάθαμε ποτέ ποιο είναι αυτό –, πιστεύοντας ότι δεν μας αφορά, και αν μας ενοχλούσε με την παρουσία του, μπορούσαμε ο καθένας με τον τρόπο του να το στείλει να πνιγεί. Όλοι μας είχαμε το άλλοθι πως ο φόρος δεν είναι πόρος του κράτους, αλλά χρήμα των κομμάτων. Έτσι δεν νιώθαμε ενοχές για το φτωχό μας κράτος αφού ως πολίτες νιώθαμε πιο πλούσιοι και δυνατοί! Όλα αυτά πιστεύω ότι ήταν η νεότερη Ελλάδα μας και εμείς τα καμάρια της...
Ήλθε όμως η ώρα της αποκάλυψης μιας ζωής που απλώς μας φανέρωσε πως τα ψέματα τελείωσαν. Οι άνθρωποι όμως υπάρχουν. Είναι καιρός να ασχοληθούμε με όλα αυτά που μας αξίζουν και μας δίνουν το νόημα να παλέψουμε, βλέποντας επιτέλους αυτήν τη χώρα «δική μας υπόθεση».
* Ο Θάνος Ασκητής είναι ψυχίατρος
Η γενιά που θα ξεχάσει τα σκλαβωμένα εδάφη μας θα είναι και η τελευταία.
Θ.Κ
========================================
ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
Με την άσκηση αυξάνεται η ενεργητικότητα και επηρεάζεται η ψυχική διάθεση των ατόμων που γυμνάζονται συστηματικά. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι η φυσική δραστηριότητα βελτιώνει την ψυχολογία, μειώνοντας τα επίπεδα άγχους και στρες, βελτιώνοντας τις διαταραχές διάθεσης όπως την κατάθλιψη, τον θυμό και την εξάντληση και αυξάνει την αυτοπεποίθηση σε συνδυασμό με την βελτίωση της εικόνας του σώματος.
Οι αλλαγές στην ψυχολογία του ατόμου, κυρίως οφείλονται στην διατήρηση και τόνωση της σωματικής υγείας. Σε νευροφυσιολογικό επίπεδο, η άσκηση επιδρά στις ουσίες που παράγονται στον οργανισμό και επηρεάζουν την λειτουργία του εγκεφάλου. Επίσης η καλή λειτουργία του εγκεφάλου εξαρτάται άμεσα από την αιματική ροή η οποία επηρεάζεται από τις καρδιαγγειακές παθήσεις, το σάκχαρο και γενικότερα την μειωμένη οξυγόνωση των εγκεφαλικών κυττάρων. Η άσκηση είναι ο μόνος φυσικός τρόπος για την ανάπτυξη και διατήρηση της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου άρα διατηρεί την καλήοξυγόνωση του εγκεφάλου.
Η άσκηση επηρεάζει την ψυχική υγεία και την ευεξία του ατόμου καθώς εκτός από τις φυσιολογικές αλλαγές δίνει στοιχεία εσωτερικών και εξωτερικών αμοιβών στο άτομο που γυμνάζεται. Ως προς τις εξωτερικές αμοιβές, η άσκηση μπορεί να επηρεάσει χαρακτηριστικά της προσωπικότητας όπως είναι η κοινωνικοποίηση και ο τρόπος ζωής του ασκούμενου. Η οποιαδήποτε μορφή κοινωνικοποίησης τονώνει την ψυχική υγεία του ατόμου. Επίσης η προσωπική βελτίωση αλλά και η εκπλήρωση των στόχων για άσκηση, βελτίωση και επίτευξη, αποτελούν εσωτερικούς παράγοντες επιβράβευσης του ατόμου. Οι παράγοντες αυτοί συντελούν στην αύξηση της αυτοπεποίθησης καιαυτοεκτίμησης
Τέλος η εικόνα του σώματος σχετίζεται με την αυτοπεποίθηση του ατόμου, με διαταραχές διάθεσης όπως είναι η κατάθλιψη, με αγχώδεις διαταραχές και με αισθήματα θυμού προς τον εαυτό αλλά και το κοινωνικό σύνολο. Οι ψυχολογικές πιέσεις για την εικόνα του σώματος γίνονται ακόμα ποιο έντονες με τον βομβαρδισμό από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα οποία προβάλλουν μηνύματα για την ομορφιά και καθορίζουν τα πρότυπα. Η βελτίωση της εικόνας του σώματος με την συστηματική άσκηση βοηθάει το άτομο να αποδέχεται καλύτερα το σώμα του και τον εαυτό του και μειώνει τα επίπεδα των διαταραχών που προαναφέρθηκαν.
Ανάπτυξη Συναισθηματικής Νοημοσύνης
Ευυχία; Ναι, είναι Εφικτή !
Της Ιουλίας Πιτσούλη
Οδηγός συνειδητοποίησης για να μη χρειαστεί να καταλάβουμε την ευτυχία από... το θόρυβο που κάνει φεύγοντας
Ανάμεσα σε όλες τις ιδέες η ευτυχία είναι η πιο φευγάτη. Γι αυτό και τόσοι πολλοί την κυνηγάνε! Αν εκείνη ξεφεύγει δεν είναι επειδή τρέχει γρήγορα αλλά επειδή εμείς δεν την βλέπουμε. Κι ας είναι μπροστά στη μύτη μας. Πάσχοντας από μια ιδιότυπη πρεσβυωπία την αντιλαμβανόμαστε μόνο όταν έχει φύγει μακριά. Στην πραγματικότητα πολλοί από εκείνους που νομίζουν ότι είναι δυστυχείς είναι απλώς πρεσβύωπες. Όλοι, όμως, λίγο - πολύ έχουμε ένα πρόβλημα να διακρίνουμε την ευτυχία. Την περνάμε γι άλλη. Είμαστε σαν εκείνους που νομίζουν ότι βλέπουν στο δρόμο ένα αγαπημένο πρόσωπο, τρέχουν να το προλάβουν και καταλήγουν σ’ ένα « Ουπς ! Λάθος!» ανακαλύπτοντας πως ήταν κάποιος άγνωστος. Κάπως έτσι κυνηγάμε συχνά άσχετα πράγματα νομίζοντας πως κυνηγάμε την ευτυχία. Ούτως ή άλλως αυτή είναι ο κοινός παρονομαστής σε όλα τα κλάσματα της ζωής μας. Σε όσα κομμάτια κι αν διασπάσουμε την καθημερινότητα, τις επιλογές και τις δραστηριότητές μας ο τελικός μας σκοπός είναι η ευτυχία.
Δημιουργούμε σχέσεις με αυτήν ως απώτερο στόχο. Θέλουμε χρήμα, πτυχία, γάμο, παιδιά, πολυτελή ζωή περιμένοντας ότι έτσι θα ευτυχίσουμε. Αν όμως κάποιος μας έλεγε πως κάτι απ’ όλα αυτά θα μας έφερνε δυστυχία φυσικά δεν θα το επιζητούσαμε. Εδώ όμως είναι που την έχουν πατήσει αρκετοί. Έχουν ταυτίσει το μέσον με το αποτέλεσμα. Πάρτε για παράδειγμα το χρήμα. Είναι ένα μέσο. Ισχυρό, ναι. Αλλά παραμένει απλώς και μόνο ένα μέσο. Δεν είναι η ίδια η ευτυχία και κανείς δεν εγγυάται ότι θα μας την εξασφαλίσει. Το ίδιο ισχύει και για το κυνήγι της δόξας, της δύναμης, της μεγάλης καριέρας, του έρωτα και για όλα όσα ορίζουμε ως προϋποθέσεις της «ευτυχισμένης ζωής».
Ο επίκαιρος Επίκουρος
« Πολλοί άνθρωποι θέλουν να γίνουν πλούσιοι και διάσημοι νομίζοντας ότι έτσι θα κατακτήσουν την ευδαιμονία» γράφει ο Επίκουρος. Αυτή η πεποίθηση δεν έχει αλλάξει από την αρχαιότητα. Η παγκόσμια ιστορία είναι γεμάτη από πλούσιους, διάσημους και απέραντα δυστυχείς ανθρώπους. Αν και οι περισσότεροι έχουν ταυτίσει την έννοια της ευτυχίας με τα υλικά αγαθά, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Για τον Επίκουρο, μιας και τον αναφέραμε, η ευτυχία και η ηδονή, προέρχονται από την απουσία του πόνου γι αυτό δίδασκε στους μαθητές του: «Την ευτυχή ζωή δεν την κάνουν οι συνεχείς διασκεδάσεις αλλά ο νηφάλιος στοχασμός που απομακρύνει όσα προκαλούν σύγχυση και πόνο στην ψυχή. Αν, για παράδειγμα, επιθυμείς να γίνεις πλούσιος μην προσπαθείς να αποκτάς όλο και περισσότερα παρά να ελαττώνεις τις επιθυμίες σου. Φτωχός δεν είναι εκείνος που έχει λίγα αλλά εκείνος που λαχταρά περισσότερα.»
Η ζωή μας έχει αποδείξει πως υπάρχουν αφανείς, απλοί, φτωχοί άνθρωποι αλλά παρ’ όλα αυτά ευτυχείς όπως υπάρχουν ωραίοι, πλούσιοι και διάσημοι βουτηγμένοι στην κατάθλιψη. Φυσικά όλο αυτό το σχήμα λειτουργεί και αντίστροφα. Ωστόσο, μέσα στις ίδιες τις προσωπικές μας αναμνήσεις περιέχονται κάποιες στιγμές που βρισκόμασταν στη φύση ή ακούγαμε μια εξαιρετική μουσική ή υπήρχε κοντά μας κάποιος αγαπημένος κι ήταν αυτά αρκετά για να πλημμυρίσουμε ξαφνικά και ανεξήγητα από ευτυχία. Έτσι απλά. Βλέπετε, η ευτυχία είναι αλαφροπάτητη. Δεν έρχεται βροντώντας τα βήματά της μέσα σε θυελλώδη χειροκροτήματα και εκρήξεις πυροτεχνημάτων. Δεν έχει το διονυσιακό στοιχείο του ενθουσιασμού αλλά ούτε και τη θνητή φύση μιας πρόσκαιρης χαράς. Είναι κάτι εσωτερικό, γαλήνιο και συνεχές. Ένα βαθύ αίσθημα πληρότητας. Γι αυτό και οι ευτυχείς είναι πάντα γενναιόδωροι. Από εκεί θα τους γνωρίσετε. Κι από ένα χαμόγελο κατάφασης. Προς τη ζωή και το βαθύτερο νόημά της. Σαν το χαμόγελο του Βούδα.
To χαμόγελο του Βούδα
Θυμηθείτε την τελευταία σκηνή από την ταινία του Μπερτολούτσι. Θηρία, δράκοι, στρατοί ολόκληροι, φωτιές και μανιασμένα κύματα απειλούσαν να τον αφανίσουν. Κι εκείνος εκεί, να ατενίζει όλες αυτές τις επιθέσεις με ένα χαμόγελο μακαριότητας και μια λάμψη στα μάτια. Ευτυχής παρά το σημεία και τα τέρατα που τον περιέβαλλαν γιατί κοιτούσε πέρα από αυτά. Το βλέμμα του ήταν σταθερά προσηλωμένο στην Αληθινή Πραγματικότητα, πέρα από τον κόσμο των μορφών και των αλλαγών. Από εκεί αντλούσε τη μακαριότητά του θυμίζοντάς μας πως η ευτυχία είναι κάτι πολύ εσωτερικό. Υπάρχει πάντα «εκεί». Γι αυτό και δεν χρειάζεται να την κυνηγάμε παρά απλά να συνδεθούμε μαζί της. Μόνο που εμείς δεν τη βλέπουμε γι' αυτό και την ψάχνουμε ασταμάτητα. Πολλοί νομίζουν, μάλιστα, πως είναι και θέμα τύχης. Καλής τύχης. Είναι αλήθεια. Με τη μόνη διαφορά ότι η τύχη δεν είναι κάτι συμπτωματικό, κάτι που «μας συμβαίνει» δίχως τη δική μας συμμετοχή. Στην πραγματικότητα ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Εμείς είμαστε οι οικοδόμοι της καλής μας τύχης.
Στον αρχαίο Ορφικό Ύμνο που είναι αφιερωμένος στην Τύχη αποκαλύπτεται το όνομα του γεννήτορά της: Εύβουλος. Η ορθή βούληση, λοιπόν. Η ορθή επιλογή. Αυτή καθορίζει τελικά το παιχνίδι της ευτυχίας.
=============================================================
Και ο θεός Έρωτας σημάδεψε με τα βέλη του…
…οποιονδήποτε ήταν έτοιμος ή έτοιμη να τα δεχτεί. Πράγματι, ο έρωτας ή η ικανότητα να ερωτευόμαστε δεν πεθαίνει, απλώς μερικές φορές πέφτει σε ένα είδος χειμερίας νάρκης και περιμένει το πριγκιπόπουλο ή την πριγκιποπούλα του παραμυθιού να τον ξυπνήσει.
Τότε, ξαφνικά, το πρόσωπο του άλλου γίνεται όλος ο κόσμος: τηλεφωνήματα, μηνύματα, e-mail, διαβεβαιώσεις για το βάθος των αισθημάτων, ερωτήσεις για την εξακρίβωση της έντασης των συναισθημάτων του άλλου. Η εποχή που γεννιέται ο έρωτας αποτελεί το αποκορύφωμα των καλύτερων στιγμών της σχέσης, αυτών που με την έντασή τους θα καθορίσουν και τη βαθύτερη εγγραφή του στη μνήμη του εγκεφάλου και του σώματος. Στην αρχή όλα φαίνονται πιθανά και όλες οι προοπτικές ανοίγονται μπροστά στο ζευγάρι. Στη συνέχεια όμως, η έκβαση της σχέσης θα καθοριστεί από την προσωπικότητα και τις ανάγκες των δύο μελών.
Η ερωτική σχέση που αναστατώνει
Καθώς βέβαια περνά ο καιρός και το καινούριο χάνει κάτι από την αρχική αίγλη και μαγεία του, καθώς ο άλλος γίνεται πιο προσιτός και ανθρώπινος, η αναστάτωση καταλαγιάζει και μετουσιώνεται σε άλλου είδους ερωτική σχέση. Ωστόσο, υπάρχει μια κατηγορία ανθρώπων που επιθυμούν να είναι στα ερωτικά “χάι” τους διαρκώς. Τα άτομα αυτά δεν κάνουν μόνιμους δεσμούς, αλλά πηγαίνουν από τη μια “αναστατωτική” σχέση στην άλλη, προκειμένου να νιώθουν τη συγκινησιακή ένταση της πρώτης φοράς, πριν αυτή οδηγηθεί σε άλλο επίπεδο.
Η ερωτική σχέση που συμπληρώνει
“Ό,τι μου λείπει το έχεις εσύ και ό,τι σου λείπει το έχω εγώ” και επομένως αλληλοσυμπληρωνόμαστε σε ένα συναισθηματικό πάρε δώσε. Αυτή είναι μια συνηθισμένη ερωτική σχέση, κατά την οποία το ένα άτομο συμπληρώνει το άλλο, αλλά ταυτόχρονα καθένα λειτουργεί ως χωριστή οντότητα.
Με άλλα λόγια, τα μέλη του ζευγαριού διατηρούν τη μοναδικότητα και την προσωπικότητά τους, αναγνωρίζουν ότι έχουν κοινά σημεία, παρόμοιες επιθυμίες και ανάγκες, που όμως δεν είναι απολύτως ταυτισμένες και συγχρονισμένες. Έτσι, το ζευγάρι μοιράζεται τις ίδιες χαρές, έχει κοινή ζωή, αλλά διατηρεί το “εσύ δεν είσαι εγώ” και βρίσκει την ισορροπία του, ψυχολογική και συναισθηματική.
Η ερωτική σχέση που συγχωνεύει
Εντελώς διαφορετική από την προηγούμενη είναι η “συγχωνευτική” ερωτική σχέση, στην οποία, όπως δηλώνει και ο όρος, τα δύο άτομα συγχωνεύονται ψυχολογικά σε ένα, τα “σύνορα” ανάμεσά τους γίνονται ρευστά και ασαφή και το εγώ καταρρέει.
Τέτοιου είδους έρωτας γίνεται πηγή έντασης και οδύνης παρά χαράς και ευχαρίστησης. Το ένα άτομο δεν μπορεί να “γεμίσει” με την παρουσία του άλλου, δεν χορταίνει την ψυχολογική και συναισθηματική του πείνα και ζητά, απαιτεί ολοένα και περισσότερα και καταλήγει στο να θέλει να γίνει το κορμί και η ψυχή του άλλου. Έτσι όμως χάνει τον εαυτό του και τον προσανατολισμό του και τελικά καταντά να υποφέρει αντί να χαίρεται. Αυτού του είδους η ερωτική συγχώνευση δεν μπορεί να διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, αφού είτε το ένα άτομο παθιάζεται και το άλλο αδιαφορεί, είτε και τα δύο παθιάζονται, αλλά τυφλώνονται από το πάθος τους και δεν μπορούν να διακρίνουν τα όρια της σχέσης τους, με αποτέλεσμα να παρερμηνεύουν και να παρεξηγούν τον άλλο, να βασανίζονται, και, τελικά, να βάζουν ένα άδοξο τέλος σε αυτήν τη σχέση.
Η μονομερής ερωτική σχέση
Η μονομερής ερωτική σχέση είναι συνήθως μια απλή σχέση που καλύπτει -πολύ συχνά μόνο στη φαντασία- τις ανάγκες του ενός ατόμου σε ένα ζευγάρι. Είναι το είδος της σχέσης που ξεκινά απλά, χωρίς ιδιαίτερο πάθος ή ένταση, αλλά στην πορεία των πραγμάτων το ένα από τα δύο άτομα αρχίζει να δίνει ιδιαίτερη σημασία σε συχνά άσχετες λεπτομέρειες, να τις υπερερμηνεύει, να τις παρερμηνεύει και να τις μεγεθύνει όπως νομίζει, για να ικανοποιήσει τις ψυχικές και συναισθηματικές ανάγκες του.
Σε αυτή την κατηγορία εμπίπτουν πολλοί από τους εφηβικούς έρωτες με είδωλα από τον καλλιτεχνικό ή τον αθλητικό χώρο, καθώς και με άτομα πολύ μεγαλύτερα και σε διαφορετική φάση ζωής από τον/την έφηβο, ο οποίος όμως παρεξηγεί τη στάση τους και την προσαρμόζει έτσι ώστε να ικανοποιεί τις δικές του ερωτικές ανάγκες και αναζητήσεις, έστω και αν αυτό γίνεται πρωταρχικά στο επίπεδο της φαντασίας. Στην ενήλικη ζωή μια μονομερής σχέση μπορεί να προκύψει όταν το ένα άτομο προσπαθεί να καλύψει τις ανάγκες του μέσα από μια ελλιπή σχέση, από την οποία εξαρτά τις ελπίδες του για πλήρωση, ενώ δεν τηρούνται κάποιες βασικές προϋποθέσεις. Αν και μια τέτοιου είδους σχέση μπορεί να δείχνει συναισθηματική ανωριμότητα, μπορεί επίσης να αποτελεί σύμπτωμα μιας ευαίσθητης προσωπικότητας, η οποία αναζητεί την ολοκλήρωσή της μέσα από τον άλλο και όχι από τον εαυτό.
Λίζα Βάρβογλη, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
==================================================================
Η ψυχολογία μας το καλοκαίρι
Έφτασε το πολυπόθητο καλοκαίρι και μαζί του η ανησυχία για το πώς θα δείχνουμε στην παραλία. Η ερώτηση είναι η εξής: Αξίζει τον κόπο κάθε χρονιά να μας καταβάλλει τόσο πολύ το άγχος και το αποτέλεσμα της τελευταίας στιγμής και της εξαντλητικής δίαιτας να είναι πάντα προσωρινό;
Η ψυχική μας ηρεμία σίγουρα δεν διασφαλίζεται με καμία στερητική προσπάθεια της τελευταίας στιγμής γιατί πάντα θα υπάρχει κάποιο κιλό που πρέπει να χαθεί, λίγη παραπάνω κυτταρίτιδα και κάποια πρωτοεμφανιζόμενη ραγάδα.
Φέτος λοιπόν ας προσπαθήσουμε να εκτιμήσουμε τον εαυτό μας με τα ελαττώματα και τις αδυναμίες του και αν πραγματικά θέλουμε ν’ασχοληθούμε με αυτόν ας το κάνουμε, αλλά με αγάπη, με τους εξής τρόπους:
• Ας τον φροντίζουμε όλη την διάρκεια του χρόνου, όσο περισσότερο μπορούμε.
• Μην τον διαλύσουμε με εξαντλητικές δίαιτες αλλά ας τον φροντίσουμε με ένα πρόγραμμα υγιεινής & ισορροπημένης διατροφής με διάρκεια.
• Ας μειώσουμε το κάπνισμα και την χρήση αλκοολούχων ποτών αντικαθιστώντας τα με φυσικούς χυμούς, ανθρακούχο νερό & light αναψυκτικά, όσες φορές μπορούμε να τα αποφύγουμε.
• Μειώστε την κατανάλωση λιπαρών τροφών & έτοιμου φαγητού, φροντίστε μόνοι σας το τι θα φάτε, θυμηθείτε ότι η τροφή είναι το καύσιμο του οργανισμού μας.
• Ξαναγνωριστείτε με το σώμα σας. Κάντε μασάζ, βάλτε κρέμες και παρατηρήστε τις ανάγκες και τα ελαττώματά σας.
• Σηκωθείτε από την ξαπλώστρα: περπάτημα, κολύμπι και ρακέτες θα σας βοηθήσουν να χαλαρώσετε και να αναζωογονηθείτε.
Σκοπός μας λοιπόν δεν είναι να αποκτήσουμε το σώμα που πάντα ονειρευόμαστε αλλά να εξασφαλίσουμε την ψυχική και σωματική μας υγεία ανεξάρτητα από την εποχή του χρόνου.Και μην ξεχνάτε, είμαστε το αποτέλεσμα της τροφής και των σκέψεών μας.
Καλό Καλοκαίρι!!!
============================================================
Αγχος και οικονομικη κριση
Αγχος και οικονομικη κριση
Έρευνες έχουν αποδείξει ότι όταν ο άνθρωπος βρίσκεται σε παρατεταμένο άγχος, υπάρχουν σημαντικότατες επιδράσεις στην ψυχική του διάθεση, και κατ’ επέκταση στον οργανισμό του π.χ. ημείωση της άμυνας του οργανισμού, μέσα από έναν πολύπλοκο μηχανισμό που οφείλεται στην επικοινωνία νευρικού και αμυντικού συστήματος του οργανισμού μας.
π.χ. η μείωση της άμυνας του οργανισμού, μέσα από έναν πολύπλοκο μηχανισμό που οφείλεται στην επικοινωνία νευρικού και αμυντικού συστήματος του οργανισμού μας
(βλ άρθρο «η επίδραση του άγχους στην άμυνα του οργανισμού μας»).
(βλ άρθρο «η επίδραση του άγχους στην άμυνα του οργανισμού μας»).
Όπως έχει αποδειχθεί, ο εγκέφαλος μας, συγκεκριμένα η περιοχή που χαρακτηρίζαμε ως «συναισθηματικό εγκέφαλο», και ονομάζεται μεταιχμιακό σύστημα, διαθέτει και «ενεργοποιεί» το έμφυτο όπλο του άγχους, ως αντίδραση σε κάτι που θα το θεωρήσει ως «απειλή» απέναντι στην ζωή μας.
Αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλος μας έχει την δυνατότητα να αντιδράσει απέναντι στον κίνδυνο απόλυσής μας από την εργασία, με παρόμοιο τρόπο όπως θα αντιδρούσε αν βρισκόμασταν αντιμέτωποι με ένα επικίνδυνο φίδι μπροστά μας.
Η οικονομική κρίση κατά κάποιον ανάλογο τρόπο απειλεί και αυτή την επιβίωσή μας και την επιβίωση των παιδιών μας, τα οποία το ένστικτό μας επιτάσσει να τα προστατέψουμε. Στην συγκεκριμένη κατάσταση όμως υπάρχει μία επιπλέον σημαντικότατη διαφορά η οποία μεγεθύνει την βαρύτητα του άγχους που βιώνουμε. Η αντιμετώπιση της κατάστασης, για παράδειγμα της απόλυσης μας, δεν βρίσκεται «στα χέρια μας» και δεν μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε μία φορά και αυτή να τελειώσει. «Αιωρείται από πάνω μας» θα μπορούσαμε να πούμε. Μία κατάσταση την οποία δεν μπορούμε να ελέγξουμε ή να ξέρουμε πως να αντιδράσουμε απέναντί της, μεγεθύνει υπερβολικά το άγχος μας.
Η οικονομική κρίση κατά κάποιον ανάλογο τρόπο απειλεί και αυτή την επιβίωσή μας και την επιβίωση των παιδιών μας, τα οποία το ένστικτό μας επιτάσσει να τα προστατέψουμε. Στην συγκεκριμένη κατάσταση όμως υπάρχει μία επιπλέον σημαντικότατη διαφορά η οποία μεγεθύνει την βαρύτητα του άγχους που βιώνουμε. Η αντιμετώπιση της κατάστασης, για παράδειγμα της απόλυσης μας, δεν βρίσκεται «στα χέρια μας» και δεν μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε μία φορά και αυτή να τελειώσει. «Αιωρείται από πάνω μας» θα μπορούσαμε να πούμε. Μία κατάσταση την οποία δεν μπορούμε να ελέγξουμε ή να ξέρουμε πως να αντιδράσουμε απέναντί της, μεγεθύνει υπερβολικά το άγχος μας.
Ακόμη και αν βρισκόμασταν απέναντι σε ένα επικίνδυνο δηλητηριώδες φίδι, θα μπορούσαμε να τρέξουμε μακριά του ή να το πετάξουμε μακριά με ένα κλαδί. Στην περίπτωση του οικονομικού άγχους, ο άνθρωπος πέραν του αν καταφέρει, να εργάζεται σε δύο δουλειές, δεν μπορεί να αυξήσει το εισόδημα του προκειμένου να ανταποκριθεί. Πρόκειται για μία κατάσταση άγχους, πιο «ύπουλης» και ψυχοφθόρας αφού η απειλή είναι «μη ορατή» στα μάτια μας και επιπλέον συνεχής και παρατεταμένη σε διάρκεια, απειλώντας το ένστικτοι της επιβίωσής μας.
Το παρατεταμένο και οξύ άγχος που βιώνουμε, καθώς δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί, σιγά σιγά οδηγεί σε «απόσυρση» από την πάλη για επιβίωση και παθητικότητα του ατόμου, το οποίο νιώθει ανίκανο να αντιδράσει. Μπορεί να οδηγήσει σε μελαγχολία, δυσθυμία, κατάθλιψη και ψυχοσωματικά συμπτώματα.
Προκειμένου η λειτουργία της διαδικασίας αυτής να γίνει πιο κατανοητή, αξίζει να αναφέρουμε ένα σημαντικό πείραμα της ψυχολογίας, κάπως σκληρό, που έγινε πάνω σε ζώα, συγκεκριμένα σε σκύλους, ενδεικτικό όμως αυτού που βιώνει ο άνθρωπος. Συγκεκριμένα σκύλοι τοποθετήθηκαν σε χωριστούς θαλάμους, στο δάπεδο των οποίων διοχετευόταν ηλεκτρικό ρεύμα, ανά κάποιο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα τα ζώα να δέχονται περιστασιακά μικρά ηλεκτροσόκ σε στιγμή που βεβαίως δεν μπορούσαν να προβλέψουν.
Στην αρχή του πειράματος τα ζώα προσπαθούσαν να αντιδράσουν, καθώς η αναμονή του επόμενου ηλεκτροσόκ δημιουργούσε άγχος και κατέβαλαν προσπάθεια να το αποφύγουν. Μετά τα πρώτα ηλεκτροσόκ, τα ζώα συνειδητοποιούσαν πως ότι και αν έκαναν δεν μπορούσαν να αποφύγουν τα ηλεκτροσόκ με αποτέλεσμα το «πέρασμα» σε μια παθητική κατάσταση απόσυρσης.
Συγκεκριμένα, ήταν πια ξαπλωμένα στο δάπεδο του θαλάμου και δεν κατέβαλαν καμία προσπάθεια να αποφύγουν το ηλεκτροσόκ. Παρ’ ότι «σκληρό» και ως ζωόφιλοι θα χαρακτηρίζαμε άκαρδο το πείραμα αυτό, δείχνει με απτό τρόπο πως το παρατεταμένο άγχος οδηγεί βαθμιαία σε δυσθυμία ή και κατάθλιψη όταν νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να αντιδράσουμε.
Ένας επιπλέον παράγοντας που μπορεί να αυξήσει το άγχος που βιώνουν οι άνθρωποι από την οικονομική κρίση στην χώρα μας, όσο περίεργο και αν ακούγεται είναι η ηθική τους. Πολλοί άνθρωποι νιώθουν ότι θίγεται η αξιοπρέπεια και η εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους όταν έχουν οικονομικές οφειλές προς τις οποίες δεν μπορούν να ανταποκριθούν. Το μυαλό τους βιώνει μία επιπλέον «απειλή», την απειλή απέναντι στην αυτοεικόνα τους, που περιλαμβάνει στοιχεία όπως η εντιμότητα, το κύρος τους κλπ. Πρόκειται για ευαίσθητους ανθρώπους, οι οποίοι έχουν ανατραφεί με τις αξίες αυτές.
Στην σημερινή εποχή όμως, προκειμένου να μειώσουν το άγχος τους, πρέπει το μυαλό τους να «μάθει» ότι δεν απειλείται, λόγω της έκτασης των καταστάσεων, η αξιοπρέπειά τους. Άνθρωποι που η ηθική τους διαφέρει όσον αφορά αυτό το κομμάτι, δεν βιώνουν αυτό το επιπλέον άγχος, πέραν αυτού της επιβίωσης.
Η αντιμετώπιση των καταστάσεων που αναφέραμε δεν είναι εύκολο δυστυχώς να γίνει από το άτομο μόνο του, καθώς αυτό νιώθει ότι θα αντιμετωπίσει την κατάσταση μόνο αυξάνοντας το εισόδημά του, ολοκληρωτικά ενταγμένο σε μία αγχώδη κατάσταση, όπου η αύξηση του εισοδήματος δείχνει ως η μόνη λύση.
Η ουσιαστική αντιμετώπιση βρίσκεται στην προσπάθεια επιβολής της λογικής σκέψης πάνω στην συναισθηματική αντίδραση του άγχους. Στον γραπτό λόγο, και μιλώντας γενικά, πιθανά ακούγεται θεωρητική ως λύση. Για τον λόγο αυτό κάθε άνθρωπος, έστω και με βοήθεια, πρέπει να προσπαθήσει να επανεξετάσει με την λογική του, τους κινδύνους που θεωρεί ότι αντιμετωπίζει λόγω της οικονομικής κρίσης και αν πραγματικά οι κίνδυνοι αυτοί είναι τόσο άμεσοι. Το άγχος έχει την ιδιότητα να επηρεάζει την λογική μας σκέψη, και να την παραλύει.
Έτσι ακούγοντας και μόνο έναν θόρυβο από την εξάτμιση του αυτοκινήτου μας, η σκέψη μας μπορεί, λόγω του άγχους «να μεταπηδά» παράλογα, στο πως αν προκύψει ένα έξοδο του αυτοκινήτου, θα πληρώσουμε το ενοίκιο.
Οι «μεταπηδήσεις» αυτές της λογικής μας σκέψης, είναι ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του άγχους, τα οποία μάλιστα είναι ιδιαίτερα δύσκολο να γίνουν από το ίδιο το άτομο αντιληπτά. Το άτομο, ως υποκειμενικός αναλυτής του εαυτού του, μπορεί να θεωρεί τις μεταπηδήσεις αυτές απόλυτα λογικές.
Πέρα από την βοήθεια που θα πρέπει να ζητήσουμε από κάποιον ειδικό θα πρέπει να γνωρίζουμε επίσης ότι το χιούμορ, είναι ένας ιδιαίτερα υγιής μηχανισμός άμυνας ο οποίος πρέπει να προσπαθούμε να χρησιμοποιούμε, καθώς και η διατήρηση της ποιότητας της ζωής, κυρίως μέσω της διατήρησης των κοινωνικών επαφών μας.
Πέρα από την βοήθεια που θα πρέπει να ζητήσουμε από κάποιον ειδικό θα πρέπει να γνωρίζουμε επίσης ότι το χιούμορ, είναι ένας ιδιαίτερα υγιής μηχανισμός άμυνας ο οποίος πρέπει να προσπαθούμε να χρησιμοποιούμε, καθώς και η διατήρηση της ποιότητας της ζωής, κυρίως μέσω της διατήρησης των κοινωνικών επαφών μας.
Νικόλαος ΒακόνδιοςΨυχολόγος - Πτυχιούχος Αριστοτελείου Παν/μίου Θεσσαλονίκης
Τηλ.Ιατρείου 2108613873
Κιν. 6945889963
E-mail: n.vakondios@nvakondios.gr
Θετικη σκεψη
Θετική Σκέψη
Τον τελευταίο καιρό ακούμε όλο και πιο συχνά την φράση: σκέψου θετικά και θα δεις, όλα θα πάνε καλά! Πολλές φορές λοιπόν, προσπαθούμε να σκεφτούμε θετικά και μερικές φορές αυτό «πιάνει», μερικές φορές δεν «πιάνει» καθόλου και μερικές φορές η προσπάθεια να έχουμε θετική σκέψη μας κουράζει και μας κάνει να απογοητευτούμε, που δεν μπορούμε καν να σκεφτούμε θετικά, οπότε νιώθουμε ακόμη χειρότερα από πριν! Η πίεση που νιώθουμε όταν θεωρούμε ότι πρέπει οπωσδήποτε να κάνουμε κάτι, είτε το να έχουμε θετική σκέψη, είτε οτιδήποτε άλλο, δημιουργεί στρες στον οργανισμό μας, με αποτέλεσμα να μπλοκάρει κάποιες φυσιολογικές λειτουργίες του και να νιώθουμε άσχημα.
Όταν λοιπόν νιώθουμε άσχημα για κάποιο θέμα, το μόνο σίγουρο είναι ότι η πίεση να νιώσουμε καλύτερα και να σκεφτούμε θετικά, δεν θα αποδώσει καρπούς! Όταν νιώθουμε άσχημα οι αρνητικές σκέψεις φέρνουν η μια την άλλη σαν χιονοστιβάδα και δεν ξέρουμε τι να κάνουμε!
Για αρχή, μπορούμε απλώς να διακόψουμε οτιδήποτε κάνουμε, και να κάνουμε κάτι άλλο. Αν για παράδειγμα είμαστε ξαπλωμένοι στον κρεβάτι και δεν μας παίρνει ο ύπνος από τις αρνητικές σκέψεις, σηκωνόμαστε, ανοίγουμε την τηλεόραση, ξυπνάμε τον σύντροφο μας, φτιάχνουμε ένα ζεστό ρόφημα, χαϊδεύουμε τον σκύλο μας, παίρνουμε κάποιον τηλέφωνο, διαβάζουμε ένα βιβλίο, κάνουμε ανάληψη θετικών σκέψεων απο την Τράπεζα Θετικότητας της Κοινότητας Θετικότητας…
Διαλέγουμε μια δραστηριότητα που θα απασχολήσει το μυαλό μας και θα μας κάνει να διακόψουμε την χιονοστιβάδα των αρνητικών σκέψεων, ώστε να υπάρχει χώρος για θετικές σκέψεις. Πολλές φορές αρκεί μια μόνο σκέψη, άλλου είδους, για να διακοπεί ο ειρμός μας. Ψάχνοντας τι να κάνουμε, το μυαλό μας έχει ήδη διακόψει τον ειρμό του!
Μπράβο μας! Και μετά τι γίνεται? Μετά την διακοπή των αρνητικών σκέψεων, διαλέγουμε ένα ανώδυνο και θετικό θέμα για να σκεφτούμε, κάτι που μας κάνει να χαμογελάμε. Σιγά σιγά θα νιώσουμε καλύτερα και η μια θετική σκέψη θα φέρει την άλλη. Όταν θα νιώθουμε ήδη πολύ καλύτερα, μπορούμε να εξετάσουμε το θέμα που μας απασχολεί, από άλλη οπτική γωνία. Πως θα το έβλεπε ένας ήρωας κωμωδίας άραγε, πως θα το έβλεπε κάποιος αισιόδοξος φίλος μας, τι ευκαιρίες κρύβει άραγε αυτή η δυσκολία? Ψάχνουμε με πάθος τις ευκαιρίες. Μόλις βρούμε έστω μια, την αρπάζουμε!
Μετά την πρώτη ευκαιρία που θα βρούμε και θα την αρπάξουμε, δεν θα μπορεί πια κάνεις να σταματήσει τις θετικές μας σκέψεις. Η μία θετική σκέψη θα φέρνει την άλλη, οι αισθήσεις μας θα είναι οξυμένες και οι ορίζοντες μας ανοιχτοί. Μετά από λίγο καιρό δεν θα στεναχωριόμαστε τόσο εύκολα και θα βρίσκουμε μπροστά μας συνέχεια ευκαιρίες! Η θετική σκέψη, μέσω των θετικών συναισθημάτων, που προκαλεί διευρύνει τους οριζοντές μας και μας βοηθάει να βρίσκουμε την ευκαιρία σε καθε δύσκολη κατασταση.
Κρίση? Ευκαιρία να μαζευτούμε η παλιοπαρέα στο σπίτι!
Κρυολογήσαμε? Ευκαιρία να ξεκουραστούμε λιγάκι και να μας τα φέρνουν όλα έτοιμα στο χέρι.
Τι? Δεν έχετε κανέναν να σας φροντίσει και έχετε πολύ δουλειά? Για ξανά σκεφτείτε το !
Μήπως είναι ευκαιρία να βρείτε κάποιον να σας φροντίζει ή να μοιράσετε δουλειές και σε άλλους?
Ανεργία? Ευκαιρία να αλλάξετε δουλειά! Μπόλικος ελεύθερος χρόνος, ευκαιρία να συσφίξετε τις σχέσεις μας με τον πλούσιο θειο σας, που αντιπαθείτε! Μήπως τελικά δεν είναι τόσο αντιπαθητικός? Μήπως έχετε κάποιο ταλέντο αναξιοποίητο ή κάποιο κρυφό όνειρο, που δεν είχατε ποτέ το χρόνο να υλοποιήσετε? Μήπως να παίξετε εκείνο το Λόττο που θέλατε πάντα να κερδίσετε? Υπάρχουν τόσα… μήπως … για τον καθένα μας.
Με θετική σκέψη, βρείτε το δικό σας "μήπως" και αρπάξτε την ευκαιρία τώρα!
Δεν νιώθετε λίγο καλύτερα τώρα?
Τι ??? Έχετε παιδιά να θρέψετε και σπίτι να πληρώσετε και δεν υπάρχουν χρήματα? Μήπως τα παιδιά σας, τώρα που έχουν λιγότερα πράγματα, αλλά περισσότερο χρόνο μαζί σας, είναι περισσότερος ευτυχισμένα? Μήπως κάποιος φίλος είναι δίπλα σας και μπορεί να σας βοηθήσει?
Πιστέψτε ότι όσο δύσκολα κι αν είναι τα πράγματα, κρύβουν κάποια ευκαιρία! Βαλθείτε να την βρείτε, με την βοήθεια της θετικής σκέψης. Το μυαλό μας δουλεύει πολύ καλύτερα όταν αντιμετωπίζουμε έτσι την ζωή. Το παρελθόν, αφήστε το στο παρελθόν και το μέλλον αφήστε το να έρθει στην ώρα του, μην βιάζεστε! Ζήστε το τώρα και ζήστε το θετικά, με θετική σκέψη και χαμόγελο! Στείλτε μας την δική σας θετική ιστορία για την ευκαιρία που αναδείχτηκε, μέσω μιας δύσκολης καταστασης που περάσατε και πώς τα καταφέρατε. Βάλτε στόχο να κανετε και εσείς κατάθεση στην Τράπεζα Θετικότητας της Κοινοτητας μας!
Εξάλλου, το 90% με 95% των πραγμάτων, για τα οποία ανησυχούμε, τελικά, δεν πραγματοποιούνται ποτέ! Γιατί λοιπόν να αναλωνόμαστε στην ανησυχία για το μέλλον και να μην έχουμε θετική σκέψη?
Ζήστε λοιπόν στο παρόν, ζήστε θετικά!
Κανδρή Εύη
www.positivelife.gr
evikandri@positivelife.gr
=================================================================
ημαίνει

=================================================================
Τι σημαινει ειμαι θετικος?
ημαίνει
Τι σημαίνει είμαι θετικός?
Πολλοί θεωρούν την θετικότητα συνώνυμο της παθητικότητας και της υποτακτικότητας ή της ουτοπιστικής και υπεραισιόδοξης αντιμετώπισης των πραγμάτων. Τίποτα δεν θα μπορούσε να είναι πιο μακριά από την αλήθεια. Η θετικότητα προϋποθέτει την θετική αντιμετώπιση του εαυτού μας, πριν καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε θετικά τους γύρω μας. Η γνήσια θετικότητα πηγάζει από την θετική αντιμετώπιση του εαυτού μας. Για παράδειγμα, αν σκεφτόμαστε θετικά για τον εαυτό μας, σημαίνει ότι τον σεβόμαστε και τον αγαπάμε, με αποτέλεσμα να έχουμε αυτοεκτίμηση, αυτοπεποίθηση και να βάζουμε ξεκάθαρα όρια στους γύρω μας, για να τον προστατέψουμε.
Η συχνή ύπαρξη αρνητικών συναισθημάτων συνήθως υποκρύπτει ανασφάλειες και έλλειψη σεβασμού για τον εαυτό μας ή τον άλλο (πχ: ζήλεια, φθόνος, μίσος, θυμός, φόβος, κτλ). Αντίθετα, τα θετικά συναισθήματα (πχ: αγάπη, χαρά, πάθος, ελπίδα, ευγνωμοσύνη, ικανοποίηση) συνήθως βιώνονται συχνότερα από ανθρώπους που δεν έχουν ιδιαίτερες ανασφάλειες και σέβονται τον εαυτό τους και τους άλλους. Οι άνθρωποι αυτοί είναι γενικότερα θετικοί και αντιμετωπίζουν τα δύσκολα με δύναμη, βιώνοντας λιγότερο έντονα τα αρνητικά συναισθήματα, τα οποία συνήθως έχουν και μικρότερη διάρκεια σε αυτούς τους ανθρώπους.
Η θετικότητα λοιπόν συμβάλλει στην προσωπική ανάπτυξη του ατόμου, με αποτέλεσμα το άτομο αυτό να τα καταφέρνει καλύτερα και να νιώθει καλυτέρα, σε σύγκριση με κάποιον αρνητικό άνθρωπο.
Η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθηση που πηγάζουν από την θετική αντιμετώπιση του εαυτού μας, είναι χαρακτηριστικά τα οποία μας βοηθούν να ακούμε τους άλλους χωρίς τα φίλτρα των κόμπλεξ και να καταφέρνουμε να αποδεχτούμε τον άλλο ακόμη κι αν δεν συμφωνούμε μαζί του. Η αποδοχή του διαφορετικού άλλου απαιτεί αυτοπεποίθηση, επειδή είναι δύσκολο να αποδεχτούμε κάτι διαφορετικό, αν θεωρούμε ότι απειλεί την οντότητά μας. Η αυτοπεποίθηση είναι το χαρακτηριστικό που μας δίνει ήρεμη δύναμη. Η ήρεμη δύναμη καταφέρνει πάντα να νικάει, χωρίς να ισοπεδώνει τους γύρω της. Η ήρεμη δύναμη εκμεταλλεύεται την δυναμική των ομάδων, αξιοποιώντας τα θετικά στοιχεία κάθε μέλους και την διαφορετικότητα των μελών της, με αποτέλεσμα πάντα να τα καταφέρνει.
Η ήρεμη δύναμη είναι το χαρακτηριστικό, όλων των ηγετών και όλων των ανθρώπων που τα κατάφεραν. Προσωπικά, θεωρώ την θετικότητα, ως ήρεμη δύναμη, που μας βοηθά να προστατεύουμε τον εαυτό μας ξεκαθαρίζοντας έγκαιρα και σωστά τα όρια μας, ενώ ταυτόχρονα αποδεχόμαστε τους γύρω μας, ακόμη κι αν δεν συμφωνούμε καθόλου μαζί τους. Η αποδοχή ισοδυναμεί με το σεβασμό της προσωπικότητας (της δική μας και του άλλου) και χτίζει στερεές προσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις.
Η θετικότητα θα μπορούσε ίσως να είναι ο τρόπος για να ανακτηθεί ο χαμένος σεβασμός από τις σχέσεις των ανθρώπων. Αν δεν υπάρχει σεβασμός, δεν υπάρχει καν σχέση, και φυσικά δεν υπάρχει θετικότητα. Αν λοιπόν θέλουμε να είμαστε πραγματικά θετικοί πρέπει να σεβόμαστε τον εαυτό μας και τους γύρω μας. Θετικός λοιπόν, δεν είναι ο υπεραισιόδοξος ή ο υποτακτικός, αλλά αυτός που ξέρει να σέβεται και να αποδέχεται.
Το κλειδί για να το καταφέρουμε αυτό είναι να εστιαζόμαστε στα θετικά στοιχεία των ανθρώπων και του εαυτού μας. Εστιάζοντας στα θετικά στοιχεία, καταφέρνουμε να τα αναδείξουμε και να τα καλλιεργήσουμε. Όλοι οι ανθρωποι έχουμε θετικά και αρνητικά στοιχεία. Γιατί να κολλάμε στα αρνητικά? Τα θετικά στοιχεία, αν τα καλλιεργήσουμε αυξάνονται και σιγά σιγά κάνουν τα αρνητικά να φαίνονται ασήμαντα και σιγά σιγά να μειώνονται. Εξάλλου, κανείς μας δεν είναι τέλειος!
Κανδρή Εύη
www.positivelife.gr
evikandri@positivelife.gr
===================================================================
ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΟΥΝ ΠΟΛΥ
Για ποιο λόγο λοιπόν επιλέγουμε να είμαστε σε σχέσεις οδυνηρές, σχέσεις που βάζουν σε κίνδυνο τη συναισθηματική και ακόμα και την σωματική μας υγεία; Πολλοί θα ισχυριστούν πως πίσω από αυτή την προσκόλληση σε τέτοιου είδους σχέσεις κρύβεται μία μεγάλη αγάπη. Μία αγάπη που πονάει όμως δεν είναι αληθινή.
Πότε η αγάπη προκαλεί πόνο
Ποιοι αγαπούν πολύ
Πως θα πρέπει να αντιμετωπιστεί η εξάρτηση στην αγάπη
Η συχνή ύπαρξη αρνητικών συναισθημάτων συνήθως υποκρύπτει ανασφάλειες και έλλειψη σεβασμού για τον εαυτό μας ή τον άλλο (πχ: ζήλεια, φθόνος, μίσος, θυμός, φόβος, κτλ). Αντίθετα, τα θετικά συναισθήματα (πχ: αγάπη, χαρά, πάθος, ελπίδα, ευγνωμοσύνη, ικανοποίηση) συνήθως βιώνονται συχνότερα από ανθρώπους που δεν έχουν ιδιαίτερες ανασφάλειες και σέβονται τον εαυτό τους και τους άλλους. Οι άνθρωποι αυτοί είναι γενικότερα θετικοί και αντιμετωπίζουν τα δύσκολα με δύναμη, βιώνοντας λιγότερο έντονα τα αρνητικά συναισθήματα, τα οποία συνήθως έχουν και μικρότερη διάρκεια σε αυτούς τους ανθρώπους.
Η θετικότητα λοιπόν συμβάλλει στην προσωπική ανάπτυξη του ατόμου, με αποτέλεσμα το άτομο αυτό να τα καταφέρνει καλύτερα και να νιώθει καλυτέρα, σε σύγκριση με κάποιον αρνητικό άνθρωπο.
Η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθηση που πηγάζουν από την θετική αντιμετώπιση του εαυτού μας, είναι χαρακτηριστικά τα οποία μας βοηθούν να ακούμε τους άλλους χωρίς τα φίλτρα των κόμπλεξ και να καταφέρνουμε να αποδεχτούμε τον άλλο ακόμη κι αν δεν συμφωνούμε μαζί του. Η αποδοχή του διαφορετικού άλλου απαιτεί αυτοπεποίθηση, επειδή είναι δύσκολο να αποδεχτούμε κάτι διαφορετικό, αν θεωρούμε ότι απειλεί την οντότητά μας. Η αυτοπεποίθηση είναι το χαρακτηριστικό που μας δίνει ήρεμη δύναμη. Η ήρεμη δύναμη καταφέρνει πάντα να νικάει, χωρίς να ισοπεδώνει τους γύρω της. Η ήρεμη δύναμη εκμεταλλεύεται την δυναμική των ομάδων, αξιοποιώντας τα θετικά στοιχεία κάθε μέλους και την διαφορετικότητα των μελών της, με αποτέλεσμα πάντα να τα καταφέρνει.
Η ήρεμη δύναμη είναι το χαρακτηριστικό, όλων των ηγετών και όλων των ανθρώπων που τα κατάφεραν. Προσωπικά, θεωρώ την θετικότητα, ως ήρεμη δύναμη, που μας βοηθά να προστατεύουμε τον εαυτό μας ξεκαθαρίζοντας έγκαιρα και σωστά τα όρια μας, ενώ ταυτόχρονα αποδεχόμαστε τους γύρω μας, ακόμη κι αν δεν συμφωνούμε καθόλου μαζί τους. Η αποδοχή ισοδυναμεί με το σεβασμό της προσωπικότητας (της δική μας και του άλλου) και χτίζει στερεές προσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις.
Η θετικότητα θα μπορούσε ίσως να είναι ο τρόπος για να ανακτηθεί ο χαμένος σεβασμός από τις σχέσεις των ανθρώπων. Αν δεν υπάρχει σεβασμός, δεν υπάρχει καν σχέση, και φυσικά δεν υπάρχει θετικότητα. Αν λοιπόν θέλουμε να είμαστε πραγματικά θετικοί πρέπει να σεβόμαστε τον εαυτό μας και τους γύρω μας. Θετικός λοιπόν, δεν είναι ο υπεραισιόδοξος ή ο υποτακτικός, αλλά αυτός που ξέρει να σέβεται και να αποδέχεται.
Το κλειδί για να το καταφέρουμε αυτό είναι να εστιαζόμαστε στα θετικά στοιχεία των ανθρώπων και του εαυτού μας. Εστιάζοντας στα θετικά στοιχεία, καταφέρνουμε να τα αναδείξουμε και να τα καλλιεργήσουμε. Όλοι οι ανθρωποι έχουμε θετικά και αρνητικά στοιχεία. Γιατί να κολλάμε στα αρνητικά? Τα θετικά στοιχεία, αν τα καλλιεργήσουμε αυξάνονται και σιγά σιγά κάνουν τα αρνητικά να φαίνονται ασήμαντα και σιγά σιγά να μειώνονται. Εξάλλου, κανείς μας δεν είναι τέλειος!
Κανδρή Εύη
www.positivelife.gr
evikandri@positivelife.gr
===================================================================
ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΟΥΝ ΠΟΛΥ
Στο άκουσμα της λέξης αγάπη, μας έρχονται στο νου εικόνες από ερωτευμένα ζευγάρια, συναισθήματα οικειότητας και ζεστασιάς, συντροφικότητα, μοίρασμα, αυτονομία και δέσμευση ταυτόχρονα.
Όμως γεγονότα της καθημερινής ζωής μας δίνουν μία άλλη πραγματικότητα. Ζευγάρια που πονάνε, γυναίκες που ενώ κακοποιούνται από τον άντρα τους, συνεχίζουν να ζουν μαζί του, άνθρωποι ερωτευμένοι με συναισθηματικά μη διαθέσιμους συντρόφους, δεσμοί καταστροφικοί που αντί να διαλύονται φουντώνουν ολοένα και πιο πολύ.
Εάν εξετάσουμε προσεκτικά τις σχέσεις στις οποίες έχουμε προσκολληθεί θα διαπιστώσουμε πως πίσω τους δεν κρύβεται παρά μόνο ένας μεγάλος φόβος για εγκατάλειψη, ένας φόβος μήπως βρεθούμε μόνοι, ο φόβος της απόρριψης και της καταστροφής.
Πότε η αγάπη προκαλεί πόνο
Η αγάπη γίνεται οδυνηρή όταν είμαστε με κάποιον που είναι ακατάλληλος για εμάς αλλά αδυνατούμε να χωρίσουμε.
Όταν προτιμάμε να είμαστε σε μία σχέση, όσο άρρωστη και εάν είναι, παρά να είμαστε μόνοι.
Όταν τρέμουμε στην ιδέα της απόρριψης και της εγκατάλειψης και μπορούμε να κάνουμε το οτιδήποτε για να την αποφύγουμε.
Όταν συνειδητοποιούμε πως σχεδόν σε όλες μας τις σχέσεις παίζουμε τον ρόλο του ψυχολόγου στο σύντροφο μας.
Όταν οι περισσότεροι δεσμοί μας είναι με συντρόφους δεσμευμένους, αδιάφορους, ακατάλληλους και εμείς ελπίζουμε πως θα αλλάξουν για χάρη μας.
Όταν δικαιολογούμε το θυμό, την αδιαφορία του συντρόφου μας αποδίδοντας τη στα άσχημα παιδικά του χρόνια.
Όταν κάνουμε έρωτα με κάποιον που δεν μας είναι ερωτικά επιθυμητός ή όταν χρησιμοποιούμε την ερωτική πράξη ως μέσο διαφυγής από τα προβλήματα μας.
Όταν η δική μας ευτυχία εξαρτάται από τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του συντρόφου μας.
Γι όλους τους παραπάνω και όχι μόνο λόγους η αγάπη μπορεί να γίνει για κάποιους ανθρώπους εθισμός. Και παρόλο που έχουμε συνηθίσει να ακούμε μόνο για εξάρτηση στο τσιγάρο, στο αλκοόλ, στα ναρκωτικά, στον τζόγο, υπάρχει και η εξάρτηση από την αγάπη. Όταν λοιπόν η αγάπη γίνεται έμμονη ιδέα και αναστέλλει όλους τους υπόλοιπους τομείς της ζωής ενός ατόμου, τότε μιλάμε για παθολογική αγάπη, για εξαρτημένη αγάπη.
Ποιοι αγαπούν πολύ
Για αυτούς που είναι εξαρτημένοι από την αγάπη, η βασική τους προτεραιότητα είναι οι ανάγκες του συντρόφου τους, ακόμη και εάν αυτό σημαίνει ότι οι ίδιοι μπορεί να χάνουν επαγγελματικές και κοινωνικές ευκαιρίες προκειμένου να διατηρήσουν τη σχέση αυτή. Συνήθως η υπερβολική αγάπη είναι ένα φαινόμενο που αφορά τις γυναίκες χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν υπάρχουν και άντρες που αγαπούν πολύ. Όμως λόγω των πολιτισμικών και βιολογικών διαφορών τους, οι άντρες εκδηλώνουν άλλα μοτίβα συμπεριφοράς για να καλύψουν το συναισθηματικό τους κενό όπως η υπερβολική αφοσίωση στη δουλειά ή η εμμονή σε ένα χόμπυ.
Τα άτομα που αγαπούν πολύ σχεδόν πάντα προέρχονται από δυσλειτουργικές οικογένειες οι οποίες δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν στις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών τους. Η επικοινωνία μεταξύ των μελών αυτών των οικογενειών ποτέ δεν ήταν αληθινή, καθώς η εκδήλωση των συναισθημάτων ήταν κάτι απαγορευμένο. Έχουν ζήσει με γονείς που συγκρούονταν μεταξύ τους και για κάποιους δικούς τους λόγους δεν μπόρεσαν να δώσουν φροντίδα και αγάπη στα παιδιά τους. Έμαθαν ως πρότυπο σχέσεων αυτό με τις εντάσεις, τους καυγάδες, την αδιαφορία και την εξάρτηση και τείνουν να το επαναλαμβάνουν στην ενήλικη τους ζωή προκειμένου να αλλάξουν τις καταστάσεις.
Πως θα πρέπει να αντιμετωπιστεί η εξάρτηση στην αγάπη
Όσοι υποφέρουν από υπερβολική αγάπη θα πρέπει να αναγνωρίσουν πως έχουν μπροστά τους ένα δύσκολο αγώνα και χρειάζονται υπομονή και δύναμη για να αλλάξουν συμπεριφορές και χαρακτηριστικά της προσωπικότητας τους που είναι βαθιά ριζωμένα μέσα τους. Θα πρέπει να βρουν τη δύναμη να γνωρίσουν, να αποδεχτούν, να εκτιμήσουν και να αγαπήσουν τον εαυτό τους.
Να ζητήσουν βοήθεια (διαβάζοντας ένα βιβλίο, απευθυνόμενοι σε ένα ειδικό, συμμετέχοντας σε μία θεραπευτική ομάδα). Να ανακαλύψουν αυτά που τους ευχαριστούν και να μην ξεχνάνε πως μπορεί να μη μπορούν να αλλάξουν τον άλλον όμως σίγουρα μπορούν να αλλάξουν τον εαυτό τους.
Σύμφωνα με τον Erich Fromm εάν κάποιος μπορεί να αγαπά δημιουργικά, αγαπά και τον εαυτό του, εάν μπορεί να αγαπά μόνο τους άλλους, τότε δεν μπορεί να αγαπήσει καθόλου.
Ζαφειρούλα Λουτσιού
Ψυχολόγος , Παιδοψυχολόγος
====================================================================
Η ψυχολογία της εξουσίας
Η αντίληψη ότι ο πόθος για την εξουσία είναι πανανθρώπινος και έμφυτος στον άνθρωπο είναι ένα αρχετυπικό αυτονόητο που δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί.
Ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι οι Αθηναίοι μιλώντας με τους Μηλίους υποστήριξαν ότι “οι άνθρωποι αναγκάζονται πάντοτε από φυσική ορμή να εξουσιάζουν εκείνους από τους οποίους υπερτερούν“. Αιώνες αργότερα, με την υπόθεση του Δαρβίνου περί της “Πάλης για ζωή”, η παραπάνω αντίληψη ενδυναμώθηκε και διατηρήθηκε ως τις μέρες μας. Σύμφωνα με αυτήν, ο άνθρωπος πρέπει να παλέψει για να επιβληθεί τόσο στη φύση όσο και στους όμοιους του, καθώς τελικά επιβιώνει ο πιο δυνατός. Η υπόθεση αυτή φαίνεται πολλές φορές να επαληθεύεται μέσα στην ιστορία της ανθρωπότητας, καθώς κατά καιρούς εμφανίζονται εξουσιαστές μικρής ή μεγαλύτερης εμβέλειας, που ορίζουν την πορεία των πραγμάτων. “Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό” λέει απλά ο λαός.
Οι εξουσιαστές και οι εξουσιαζόμενοι
Υπακούοντας σε αυτό το φυσικό προγραμματισμό, παραδεχόμαστε ότι η ανθρώπινη κοινωνία δημιουργεί αυτόματα εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους. Η άνιση κατανομή της δύναμης υπάρχει σε κάθε σύστημα σχέσεων, ξεκινώντας από το σύστημα του ζευγαριού, της οικογένειας, και επεκτείνοντας στο ευρύτερο οικονομικό, πολιτικό, ιδεολογικό, θρησκευτικό κ.λπ. υπερσύστημα της ανθρώπινης κοινωνίας.
Πόσο πραγματική είναι όμως μια τέτοια υπόθεση όταν αναφερόμαστε σε ανθρώπους που έχουν τη δυνατότητα, -ή αλλιώς την εξουσία*- να διαχειρίζονται κατά βούληση την ελευθερία τους και όχι ψάρια που υποτάσσονται στο φυσικό προγραμματισμό; Υπάρχουν a priori μεγάλοι και μικροί άνθρωποι ή είναι η δική μας ματιά ως κοινωνία, που έχει εθιστεί να βλέπει εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους, θύτες και θύματα; Αν δεχτούμε αυτό τον διαχωρισμό, τότε συναινούμε για πάντα στον προγραμματισμό της γραμμικής σχέσης “Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό” με την ελπίδα να γεννηθούμε ή να γίνουμε μεγάλα ψάρια. Φοβάμαι, ωστόσο, ότι στο βάθος της προοπτικής μας το ότι έχουμε μάθει να χωρίζουμε τους ανθρώπους σε μικρά και μεγάλα ψάρια είναι προβληματικό από μόνο του. Δεν έχει διαφορά αν είσαι δυνατός ή αδύνατος. Το σημαντικό είναι ότι και στις δύο περιπτώσεις είσαι μισός, ψεύτικος, ελλιπής …. Και μισός σημαίνει ούτως ή άλλως αδύνατος, αφού εκχωρείς τις μισές σου ανθρώπινες ιδιότητες στον άλλο που θεωρείς δυνατό. Και κατ’ επέκταση θα βλέπεις και τον άλλον σαν μισό. Στην καλύτερη περίπτωση να βρεις το έτερον ήμισυ. Γιατί ολόκληρο άνθρωπο δεν πρόκειται να βρεις, καθώς η ματιά σου έχει εθιστεί να βλέπει μισά, αντίθετα.
Το παιχνίδι της δύναμης
Αυτό που μας συμβαίνει ως κοινωνία -ο διαχωρισμός δηλαδή των ανθρώπων σε δυνατούς και αδύναμους ξεκινάει μέσα στην οικογένεια, που αποτελεί το κύτταρο της κοινωνίας. Απλό παράδειγμα αυτού του διαχωρισμού είναι μια μητέρα που συγκρίνοντας τα δυο παιδιά της λέει …. “ο μικρός δεν έχει πρόβλημα, η μεγάλη όμως είναι πολύ ευαίσθητη … “.
Αμέσως, οι άνθρωποι χωρίζονται σε μικρούς και μεγάλους, σε προβληματικούς και μη, σε ευαίσθητους και αναίσθητους κ.λ.π. Σε αυτό το οικογενειακό σύστημα ο “μικρός” έχει περισσότερες πιθανότητες να εξουσιάζει μέσα από τη δύναμη που του παραχώρησε η ματιά της μητέρας του, έχει περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξει εξουσία στη βάση ενός “ναρκισσευόμενου εγώ”, να γίνει δηλαδή ένας καλλιτέχνης, ένας πολιτικός, ένας επιχειρηματίας, ενώ η “μεγάλη” μπορεί να εξουσιάζει το περιβάλλον της μέσω της αδυναμίας της, που της παραχώρησε επίσης η ματιά της μητέρας της, αναπτύσσοντας ψυχοσωματικά, ψυχαναγκασμούς, προβλήματα υγείας κ.λπ. Η εξουσία της αδυναμίας είναι από τις πιο αφανείς και πιο μπλεγμένες μορφές εξουσίας και εμφανίζεται ταυτόχρονα με την εξουσία της δύναμης.
Ο καθένας από μας επιδιώκει λίγο ή πολύ να κυριαρχεί στο οικογενειακό, εργασιακό, κοινωνικό περιβάλλον του. Ωστόσο, υπάρχουν και αυτοί που εξουσιοδοτούνται από εμάς τους ίδιους προκειμένου να ορίσουν τα πράγματα σε ευρύτερη κλίμακα, όπως σε ιδεολογικό, καλλιτεχνικό, πολιτικό, επιστημονικό και κάθε άλλο επίπεδο. Έχει ενδιαφέρον να εξετάσουμε το προφίλ των ατόμων που ασκούν εξουσία.
Η ψυχολογία του ηγέτη
Σε αυτό το σημείο πρέπει να κάνουμε έναν ακόμα διαχωρισμό ανάμεσα στην ναρκισσιστική – αυτιστική εξουσία και τη συστημική εξουσία ή αλλιώς την πραγματική ηγεσία.
Στην περίπτωση της αυτιστικής εξουσίας, το άτομο επιζητά την εξουσία σαν αυτοσκοπό, προκειμένου να προσδιορίσει μέσα από αυτήν την ταυτότητά του και να αναπληρώσει το ναρκισσιστικό έλλειμμά του. Συχνά επιλέγει ένα επάγγελμα με εξουσία, όπως για παράδειγμα καλλιτέχνης, πολιτικός, δημοσιογράφος, επιχειρηματίας κ.λπ. ώστε να είναι πάντοτε στο επίκεντρο της προσοχής. Εξωτερικά αυτό το άτομο παρουσιάζεται αψεγάδιαστο, λαμπερό, με αυτοπεποίθηση. Ωστόσο, κάτω από αυτό το παντοδύναμο προσωπείο κρύβεται μια ευάλωτη και εύθραυστη αυτο-εικόνα, που κινδυνεύει να καταρρεύσει ανά πάσα στιγμή. Γι’ αυτό επιλέγει να ταυτίζεται με τον επαγγελματικό του ρόλο και να μπερδεύει αυτό το εξουσιαστικό προσωπείο με το αυθεντικό του πρόσωπο.
Το ρόλο αυτό τον μαθαίνει καταρχήν μέσα στην πατριαρχική οικογένεια. Ο ναρκισσιστικός ηγέτης έχει βιώσει ως παιδί την “τραμπάλα” εξουσιαστή, εξουσιαζόμενου στη σχέση των γονιών του. Και φαίνεται κάποια στιγμή να έδωσε όρκο ιερό, αυτός να γίνει το μεγάλο ψάρι. Ο δρόμος της εξουσίας και όχι της εμπιστοσύνης είναι ο τρόπος που επιλέγει ο εξουσιαστής να σχετιστεί με τους γύρω του. Γι’ αυτό και συνήθως σχετίζεται με κάποιον αδύναμο που αναζητά κάποιον δυνατότερο να τον στηρίζει. Άλλη περίπτωση είναι να έχει μεγαλώσει σε μια απορριπτική οικογένεια, όπου ο μόνος τρόπος για να προσελκύσει το ενδιαφέρον ήταν να αναπτύξει κάποιο ξεχωριστό ταλέντο και έτσι να γίνει σημαντικός στα μάτια τους. Ο εξουσιαστής δεν νοείται χωρίς αντικείμενο εξουσίας, χωρίς ανθρώπους να εξουσιάζει.
Ο ναρκισσισμός είναι κοινό χαρακτηριστικό τόσο στα πρόσωπα εξουσίας όσο και στους ανώνυμους ανθρώπους, καθώς όλοι ανεξαιρέτως επιθυμούν να κερδίζουν την αποδοχή και το θαυμασμό, χωρίς να είναι παθολογικές ναρκισσιστικές προσωπικότητες. Το να θες να πετυχαίνεις ένα στόχο σου είναι λειτουργικός, υγιής ναρκισσισμός. Το να συρρικνώνεσαι όμως κάθε φορά που βρίσκεσαι χωρίς ακροατήριο, το να πρέπει να επιβληθείς γιατί αλλιώς κινδυνεύεις να εξαφανιστείς καθώς δεν έχεις μάθει να υπάρχεις σε ισότιμη σχέση, αυτό είναι δείγμα παθολογίας.
Στη δεύτερη περίπτωση της συστημικής εξουσίας, το άτομο είναι δημιουργός και δημιούργημα της εποχής του. Αναδύεται μέσα από τους κόλπους της κοινωνίας για να εκφράσει συλλογικά οράματα.
Προάγει την αλλαγή. Ξεβολεύει την καθιερωμένη τάξη πραγμάτων. Με δύο λόγια, εμπνέει, γοητεύει και οδηγεί την κοινωνία σε ανώτερο στάδιο ανάπτυξης. Η εξουσία των ατόμων αυτών τους παραχωρείται από άλλους ως ένδειξη αναγνώρισης της σημαντικότητας του έργου τους. Τότε παύουμε να μιλάμε για εξουσιαστές και μιλάμε για δημιουργούς, ηγέτες, οδηγούς. Ο συστημικός ηγέτης αφουγκράζεται τις συλλογικές ανάγκες, συντονίζεται με το συλλογικό συμφέρον, διαβλέπει τα εμπόδια στην υλοποίηση του οράματος και ισορροπεί μεταξύ οράματος και πραγματικότητας.
Το εμείς πάνω από το εγώ
Ο ρόλος του συστημικού ηγέτη αντιστοιχεί σε έναν άνθρωπο που κατά βάση φροντίζει πολύ. Στην οικογένειά του αναλάμβανε ρόλους που δεν του αναλογούσαν (όπως: παιδί-γονιός όταν οι γονείς δεν ασκούσαν επαρκώς το γονεϊκό τους ρόλο), ρόλοι με μεγαλύτερες ευθύνες και φροντίδες από αυτές που του αντιστοιχούσαν. Μέσα από τους ρόλους αυτούς -που όλοι έχουν κοινό γνώρισμα τη δύναμη- το άτομο αντλούσε ικανοποίηση, αποκτούσε αυτοεκτίμηση, γινόταν σημαντικός στα μάτια των άλλων …. Αποτέλεσμα είναι ως ενήλικος να αντέχει τις πολλές ευθύνες. Γιατί ηγεσία για τον συστημικό ηγέτη σημαίνει ευθύνη.
Συμπερασματικά, όταν ο ηγέτης δεν, έχει στόχο να επιβάλλει τη δική του άποψη στον κόσμο, ικανοποιώντας με αυτόν τον τρόπο τη ναρκισσιστική ανάγκη του για υπεροχή, αλλά να εκφράσει μέσα από το έργο του συλλογικές ανάγκες και επιθυμίες, τότε η εξουσία μετουσιώνεται.
Η εξουσία υπάρχει πλέον όχι για το “εγώ“, αλλά για το “εμείς“. Γιατί πάνω απ’ όλα ο συστημικός ηγέτης υπηρετεί, και “Αυτός που θέλει να είναι πρώτος, οφείλει να είναι πάντων δούλος“.
πηγή :[ "Δίοδος ",τεύχος 24: Αχιλλέας Λιάνης ψυχολόγος ]
by Αντικλείδι , http://antikleidi.wordpress.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου